Fundament
1 reactie‘Het rücksichtslos toepassen van kennis op basis van randomized controlled trials alleen kan leiden tot starre geneeskunde’, schrijft gynaecoloog Bart Fauser in een onlinepublicatie op medischcontact.nl deze week.
Volgens Fauser heeft gebrek aan flexibiliteit in Nederland ertoe geleid dat vele patiënten op het gebied van onvruchtbaarheid hun heil zoeken in ons omringende landen.
Fauser is niet de enige die in de pen klom na de stevige kritiek op het rapport ‘Zonder context geen bewijs’ van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS), dat evidencebased medicine tot een illusie verklaart. Hierin pleit de RVS ervoor om ‘context’ centraal te zetten in de patiëntenzorg. ‘De klinische context is te complex voor een simpele richtlijn’, voedt klinisch geriater Marcel Olde Rikkert de discussie (blz. 34). Context en evidence gaan volgens hem prima samen als je wetenschapsmodellen gebruikt zoals die waarmee klimaatverandering en verkeersinfarcten worden onderzocht. Complexity-science heet dat dan. Een goede naam voor een nieuwe heilige graal, lijkt me. Nu schrijft de RVS helemaal niet dat het óf context óf evidence moet zijn. Het rapport is best genuanceerd. Maar door gebruik van termen als ‘illusie’, ‘klassiek onderzoek’ en ‘verabsoluteren van bewijs’ serveert de RVS evidencebased medicine (of practice) toch ook af. Geneeskunde kan complex zijn. Maar geneeskunde is ook altijd biologie. En dat is een exacte wetenschap. Een wetenschap waarin je op zoek kunt naar die ene waarheid. Die waarheid maakt deel uit van het klinisch bewijs. Zoals het bewijs dat in de Nederlandse praktijk borstsparende operaties gemiddeld genomen geen slechtere uitkomst hebben dan amputaties, zoals Sabine Siesling destilleerde uit gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie. Dat is nuttige kennis die niet mag ontbreken in de basis waarop besluitvorming vervolgens plaatsvindt. Want dat is de ‘b’ in evidencebased medicine. Een basis. En omdat die zijn oorsprong heeft in de natuurwetenschap, een prima fundament.
-
Evert Pronk
Evert Pronk is een van de twee adjunct-hoofdredacteuren bij Medisch Contact. Hij houdt zich bezig met de online ontwikkeling van Medisch Contact, nascholingen, evenementen, boeken en andere uitgeefkansen. Het perspectief van de artsen staat hierbij centraal. Uitgeven vanuit de inhoud, is zijn devies.
jan keppel hesselink
arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin
Oeps, amice wat lezen we nu in uw mooie betoog:
' Maar geneeskunde is ook altijd biologie. En dat is een exacte wetenschap. Een wetenschap waarin je op zoek kunt naar die ene waarheid.'
Die uitspraak wijst op het geheel achterhaalde logisch posit...ivisme in uw denkraam. Het was onze grote professor Buytendijk, die in zijn antropologische fysiologie, ruim een halve eeuw geleden, al aantoonde dat ook biologische (fysiologische) feiten alleen betekenis hebben in een context en ontstaan in die context en dus ook geduid moeten worden vanuit die context.
Er bestaat dus geen 'ene waarheid', ook niet in de biologie. Elk biologisch response systeem, zelfs een weefsel-kweek, kan alleen een biologisch zinvol antwoord geven in een proefopstelling op een prikkel, als die prikkel ook zinvol is en past bij de infrastructuur van die cel.
Er bestaat absoluut geen 'ene waarheid', ook niet binnen de biologie. Daarom is het ook wijs van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) om de context een belangrijke rol toe te kennen binnen ons 'weten en kennen' van (natuurwetenschappelijke) geneeskundige 'feiten'.
Zelfs veel eerder dan Buytendijk wees de bacterioloog Ludwig Fleck op het feit dat geneeskundige 'feiten' geen harde feiten zijn, maar context afhankelijke bevindingen.....