Experiment

Dé ideale eerste patiënt voor dit onderzoek vanuit ons ziekenhuis. Het kostte mij opvallend weinig moeite om hem bereid te vinden deel te nemen aan een internationale gerandomiseerde studie naar de waarde van chemotherapie tijdens en na bestraling van zijn hersentumor.

Hij was 49 jaar, in uitstekende conditie, altijd goed gezond geweest en had in korte tijd een aantal epileptische aanvallen gehad en soms moeite om de juiste woorden te vinden. De neurochirurg kon de oppervlakkig gelegen tumor goed verwijderen, maar het bleek wel om de meest kwaadaardige hersentumor te gaan: een glioblastoma multiforme.

Zijn vrouw had zo haar bedenkingen: chemotherapie had toch veel bijwerkingen en werkte niet voor kanker in de hersenen? Gelukkig kon ik uit ervaring vertellen dat temozolomide wel degelijk kan werken bij deze ernstige ziekte, en dat het thuis innemen van capsules chemotherapie en de meestal geringe bijwerkingen het tot een weinig belastende behandeling maakten.

Jazeker, er moest regelmatig bloed worden geprikt om een mogelijk tekort aan trombocyten door de chemotherapie op het spoor te komen, maar dat herstelde spontaan en kon in het slechtste geval worden ondersteund door trombocytentransfusies.

De behandeling verliep voorspoedig en leidde, behoudens tot lichte vermoeidheid en misselijkheid, niet tot klachten. Tot hij in de vijfde week een trombocytopenie ontwikkelde, waardoor de chemotherapie moest worden gestaakt. Kort daarop steeg het aantal bloedplaatjes geleidelijk, een trombocytentransfusie was niet nodig, er waren ook geen klachten.

Op de laatste dag van bestraling kreeg hij ’s morgens thuis, ondanks gebruik van anti-epileptica, een epileptische aanval en raakte buiten bewustzijn. Het lukte de ambulancebroeders niet om de ademweg vrij te maken door bloed dat uit de mond bleef stromen. Pas op de spoedeisendehulpafdeling bleek dat door een tongbeet in combinatie met trombocytopenie de tong enorm was gezwollen en de ademweg geheel afsloot, en dat de patiënt door verstikking was overleden.

Het gesprek met de echtgenote in de familiekamer emotioneerde mij meer dan haar. Zijn overlijden was een complicatie van de experimentele behandeling waarover ik zo enthousiast was geweest. Zij verweet mij niets, ik mijzelf des te meer. Het heeft maanden geduurd voordat ik een volgende patiënt om toestemming voor het onderzoek durfde vragen.

Martin Taphoorn, neuroloog

Lees alle lezersbijdragen uit de special Kanker