Europees Hof verbiedt patent stamcellen
Plaats een reactieWetenschappelijk onderzoek met stamcellen uit een blastocyste dat tot de dood van het embryo leidt, mag niet worden beschermd met een patent. Dat heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie vandaag bekendgemaakt.
Aanleiding voor de uitspraak is een rechtszaak tussen Oliver Brüstle en Greenpeace. Brüstle is houder van een patent dat betrekking heeft op geïsoleerde en gezuiverde neurale voorlopercellen die verkregen zijn uit menselijke embryonale stamcellen van een blastocyste. Deze neurale voorlopercellen worden gebruikt voor de behandeling van neurologische aandoeningen. Greenpeace spande een rechtszaak aan om het patent op deze procedure nietig te laten verklaren. De Duitse federale octrooirechter vroeg daarop aan het Hof van Justitie uitleg over de regelgeving rond stamcelonderzoek.
In haar antwoord geeft het hof duidelijkheid over twee kwesties die spelen rond patentaanvragen en stamcelonderzoek. Het eerste antwoord betreft de vraag hoe ruim het begrip ‘menselijk embryo’ moet worden opgevat. Dit begrip is niet omschreven in de richtlijn betreffende de rechtsbescherming van biotechnologische uitvindingen. De octrooirechter vroeg zich daarom af of uitsluiting van octroieerbaarheid ten aanzien van het menselijk embryo alle stadia van het leven betreft, of dat er een bepaald ontwikkelingsstadium bereikt moet zijn. Het hof antwoordde dat elke bevruchte eicel een embryo is, net als een niet-bevruchte eicel die is gestimuleerd tot deling en ontwikkeling middels parthenogenese.
De tweede kwestie betrof het begrip ‘gebruik van menselijke embryo’s voor industriële of commerciële doeleinden’. Dit gebruik was al niet octroieerbaar, maar bevatte niet het gebruik van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek. Het hof stelt dat het gebruik van menselijke embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek waarop een octrooiaanvraag betrekking zou hebben, niet kan worden onderscheiden van industriële en commerciële exploitatie en aldus zou kunnen ontsnappen aan de uitsluiting van octroieerbaarheid.
Ook wetenschappelijk onderzoek waarbij menselijke embryo’s gebruikt worden, is derhalve nooit octrooieerbaar. Een uitzondering op deze regel wordt gemaakt voor het geval het onderzoek een therapeutisch of diagnostisch doel heeft dat het menselijk embryo ten goede komt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij onderzoek om aangeboren afwijkingen te verhelpen of levenskansen te verbeteren.
Wat betreft de zaak van Greenpeace tegen Brüstle stelt het hof dat de neurale voorlopercellen verkregen zijn uit stamcellen. Bij deze handeling laat de embryo, die zich dan in het blastocystestadium bevindt, het leven. Aangezien de procedure het menselijke embryo in het algemeen niet ten goede komt, stelt het hof Greenpeace in het gelijk: Brüstle heeft ten onrechte een patent op de procedure.
Michiel Hordijk
Lees ook:
- Er zijn nog geen reacties
