Els Borst: arts, minister, euthanasievoorvechtster

Oud-minister van Volksgezondheid Els Borst is maandagavond in haar woonplaats Bilthoven op 81-jarige leeftijd overleden. Dat heeft D66-leider Alexander Pechtold bevestigd. Hij noemde het overlijden van zijn partijgenote ´volkomen onverwacht´ en zei er ´intens verdrietig´ over te zijn.

De politica was van huis uit arts en in twee paarse kabinetten van premier Wim Kok, van 1994 tot 2002, vakminister en gedurende Paars II tevens vicepremier. Bovendien was ze in 1998 tegen wil en dank lijsttrekker van haar partij. ´Een fantastische minister en vicepremier´, zo karakteriseerde Pechtold Borst. Hij ontmoette haar zaterdag nog tijdens een congres van D66, waar ze was in gezelschap van haar kleinkinderen. Hij beschouwde haar als zijn coach op de achtergrond en heeft veel van haar opgestoken. Voor D66 was ze van onschatbare waarde, zei hij.

Ook van andere politieke gezindten waren er louter positieve geluiden, ondanks het feit dat Els Borst gedurende haar jaren als minister veel politieke en maatschappelijke kritiek te verduren kreeg. Zo noemde Emile Roemer van de SP haar een bijzondere politica. PVV-leider Geert Wilders noemde de overleden oud-minister ´een liberaal pur sang´. Zijn CDA-collega Sybrand Buma prees de grote staat van dienst van Els Borst.

Vanuit het kabinet kwam er een reactie van minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken. Hij repte van een heel treurig bericht. ´Een bijzondere vrouw met grote verdiensten voor de samenleving´, schreef hij op Facebook. ´Weinigen hebben zo'n grote bijdrage geleverd aan het medisch-ethische debat in Nederland. Dankzij haar is in onze wetgeving geregeld dat een menswaardig levenseinde mogelijk is.´ Daarmee doelt de bewindsman op één van de moeilijkste dossiers die Borst tijdens haar bewind onder handen nam, dat van een nieuwe euthanasiewet.

De NVVE is geschokt over het overlijden van Els Borst. ´Ze was een boegbeeld, een voorvechtster. We hebben een ambassadeur voor de euthanasie verloren', zegt voorzitter Petra de Jong dinsdagochtend. Borst was erelid bij de NVVE, voorheen de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde.

´Het is echt een vreselijk gemis. Els Borst heeft haar hele leven gesteld dat mensen moeten kunnen kiezen voor een vrijwillig levenseinde, en dat de arts in barmhartigheid de patiënt moet helpen. Dat pad heeft ze nooit verlaten. Tot op het laatst is ze dat recht blijven verdedigen en heeft ze pal gestaan voor een nieuwe euthanasiewet.´

Medisch Contact interviewde Els Borst een aantal keer. 'Met de komst van Els Borst in 1994 hadden we het idee dat de stem uit het veld weer zou worden gehoord. In het onder haar leiding als vice-voorzitter van de Gezondheidsraad in 1991 uitgebrachte rapport ‘Medisch handelen op een tweesprong’ waren eindelijk eens de gewone artsen gehoord', schreef voormalig hoofdredacteur Ben Crul in een van zijn commentaren. Terugkijkend zei ze er zelf over: ‘Op Volksgezondheid moet idealiter een arts zitten. Want niet-artsen zien niet hoe ingewikkeld het systeem in elkaar zit.'

Maandagavond begon de politie met een groot onderzoek, dat tot diep in de nacht is voortgezet. Verwacht wordt dat er in de loop van dinsdagochtend meer informatie komt. Borst werd gevonden in de garage van haar huis aan de Ruysdaellaan. De politie stelt zich op het standpunt dat de doodsoorzaak ook een natuurlijke kan zijn of een ongeluk. 

ANP/Evert Pronk

Zie ook:

• Borst: ‘Zorgcultuur is gebaseerd op wantrouwen’
• Artsen mijden de politieke arena
• "Het dieptepunt is achter de rug"
• Beslagen ten ijs
• "Een reële kostenstijging zal gewoon worden vergoed"
• Verstand en gevoel in de clinch
• De nieuwe minister