Eiwitkristallen bij astmapatiënten sturen immuunreactie

Een langdurig raadsel lijkt opgelost: wat is de functie van de eiwitkristallen die in de luchtwegen van astmapatiënten worden aangetroffen? Emma Persson e.a., een samenwerkingsverband van Belgische onderzoekers (Universiteit Gent) en het biotechbedrijf Argenx, denken daar nu achter te zijn getuige een publicatie in Science.

Normaal gesproken kristalliseren eiwitten bijna nooit in het lichaam, maar de zogeheten Charcot-Leyden-kristallen vormen daarop een uitzondering. Al in 1853 werden ze voor het eerst gezien en beschreven bij astmapatiënten door de legendarische arts Jean-Martin Charcot in het Salpêtrière-ziekenhuis in Parijs. En in 1872 nog eens door Ernst von Leyden. Inmiddels weten we dat het om de kristallijne vorm van het eiwit Galectine-10 gaat en dat het een van de meestvoorkomende eiwitten in eosinofielen is, grotendeels in opgeloste vorm. De Belgische onderzoekers gingen heel precies na wat er gebeurt nadat er een fasetransitie is geweest naar de kristallijne staat. Geen gemakkelijke opgave, want ze moesten eerst een techniek ontwikkelen om miljoenen kristallen te produceren voor onderzoeksdoeleinden, die bovendien identiek moesten zijn aan de kristallen die bij patiënten worden aangetroffen. Dat lukte. Vervolgens konden ze in vivo (bij muizen) en in vitro vaststellen dat het eiwit in kristallijne vorm een overmatige type-2-immuunreactie oproept, resulterend in de productie van slijm.

De volgende, logische stap was om antilichamen in te zetten die de kristallen kunnen oplossen. Ook daarvan gingen Persson e.a. het effect na. De resultaten blijken veelbelovend: binnen enkele minuten in een petrischaal in het laboratorium en binnen een paar uur in het slijmvlies van patiënten (ook in vitro) losten de kristallen inderdaad op. Gebruik van de antilichamen in de muismodellen leidde bovendien tot een sterke vermindering van longontsteking en slijmproductie.

De onderzoekers speculeren uiteraard op de mogelijkheid dat er dankzij deze bevindingen nieuwe medicatie kunnen worden ontwikkeld.

Science: Protein crystallization promotes type 2 immunity and is reversible by antibody treatment

Crystal-clear treatment for allergic disease