Eindhoven als model voor Nederland

Wie meer wil weten over sociaaleconomische gezondheidsverschillen in Nederland, kijkt naar Eindhoven en omstreken. De inwoners van die regio vormen een relatief goede afspiegeling van de Nederlandse populatie, en een deel van hen wordt daarom sinds 1991 om de paar jaar onderworpen aan onderzoek.

De Globe-studie (Gezondheid en LeefOmstandigheden van de Bevolking van Eindhoven en omstreken) is een langlopend, prospectief onderzoek, dat sociaaleconomische verschillen beschrijft en probeert te verklaren. In 2004 zijn weer nieuwe mensen toegevoegd, om het beeld van de mensen uit de regio weer representatief te maken. Vooral mensen met een lagere sociaaleconomische status, vertelt projectleider Frank van Lenthe (Erasmus MC): ‘Want die overlijden eerder, dus daarvan bleven er te weinig over, in vergelijking met de andere groepen.’

Waar ooit infectieziektes – samenhangend met slechte hygiënische woonomstandigheden – verantwoordelijk waren voor lagere levensverwachting, zijn het in Nederland nu vooral hart- en vaatziekten, diabetes en longaandoeningen die de minder welvarenden harder raken. Voor die sociaaleconomische gezondheidsverschillen zijn allerlei verklaringen denkbaar, en de onderzoekers van de Globe-studie toetsen die. In het verleden is onder meer gekeken naar de invloed van de woonomgeving op ongezond gedrag. Zo werd onder meer een verband gevonden tussen omgevingsstressoren (zoals hoge bevolkingsdichtheid en verkeerslawaai) en wel of niet roken. Maar ook dat het voor de consumptie van groente en fruit niet zo veel uitmaakt op hoeveel plekken in de buurt inwoners ze kunnen kopen.

De zoektocht naar beïnvloedbare factoren gaat verder.

Van Lenthe: ‘In de volgende ronde van de Globe-studie kijken we naar sociale omgeving – wat is de invloed van mensen in je omgeving – en naar culturele factoren. Denk daarbij aan gedrag als manier om je te onderscheiden. Gezond gedrag is nu een soort symbool van een hogere opleiding, maar sijpelt zoiets door naar lager opgeleide groepen, zoals dat ooit met roken gebeurde?’ De volgende ronde van dataverzameling van de -studie is gepland in 2014.