Eigen bijdrage helpt niet tegen onterechte zelfverwijzers

Als patiënten (meer) moeten betalen om de SEH te bezoeken, zal dat niet direct het percentage onterechte zelfverwijzers doen dalen. Dit is een van de conclusies die zijn te trekken uit het proefschrift van Nicole Kraaijvanger dat over meerdere elementen van het fenomeen zelfverwijzers handelt. Zij promoveerde op 27 juni.

Kraaijvanger e.a. voerden meerdere studies uit naar mensen die zonder verwijzing van de huisarts naar de SEH gaan. Zo liet zij ruim drieduizend zelfverwijzers in het Rijnstate ziekenhuis (Arnhem) ondervragen over de reden van hun keuze voor de SEH in plaats van de hap. De meestvoorkomende redenen waren het idee dat ze sneller zouden worden geholpen (28%), de mogelijkheid voor aanvullend onderzoek (24%) en het idee dat de symptomen te ernstig voor de huisarts waren (23%). Kraaijvanger e.a. gingen ook na of het achteraf terecht was dat zij in de tweede lijn waren gezien. Afhankelijk van welke criteria zij hiervoor gebruikten en op welk moment ze hiernaar keken, oordeelden zij dat het SEH-bezoek in 48 tot 59 procent terecht was. Een stuk lager dan de driekwart van de patiënten die hun bezoek zelf gepast vonden.

De promovenda onderzocht ook of een eigen bijdrage zelfverwijzers zou afschrikken. Dat bleek het geval: bij 100 euro extra betalen zou bijna de helft van de zelfverwijzers eerst naar de huisarts gaan. Er was echter geen bedrag waarbij voornamelijk onterechte SEH-bezoeken zouden afnemen. ‘Hoe hoger het inkomen en het opleidingsniveau en hoe urgenter de triagecategorie, hoe groter het bedrag dat patiënten bereid waren te betalen voor een direct bezoek aan de SEH’, schrijft Kraaijvanger. De onderzoekers gingen na in hoeverre patiënten eigenlijk al op de hoogte waren van wat zij nu al zelf moesten betalen en wat er vergoed werd: bijna de helft dacht te moeten betalen voor bezoek aan de hap, en 30 procent dacht dat een SEH-bezoek werd vergoed (wat alleen zo is als het eigen risico al is opgebruikt).

Kraaijvanger voerde overigens ook nog mooie studies uit naar ligduur op SEH’s. Zo vergeleek zij SEH’s die los van de hap triageren met SEH’s die dat gezamenlijk doen. Zoals te verwachten was het aandeel zelfverwijzers bij de tweede groep SEH’s lager (16 versus 39%). Er was echter geen verschil in ligduur. Kraaijvanger denkt dat dit komt omdat de patiëntenmix die overblijft als veel (onterechte) zelfverwijzers weg worden gevangen, complexer is. Verder heeft ze een model ontwikkeld om de kans op opname te voorspellen. Patiënten die worden opgenomen liggen gemiddeld drie kwartier langer op de SEH. Als eerder bekend is wat het vervolgtraject is, zou hier in theorie winst te behalen zijn.

Self-reffered patients in Emergency Departments in the Netherlands, promotie Nicole Kraaijvanger, Radboud Universiteit Nijmegen, 27-6-2018