Laatste nieuws
Wetenschap

Eerder nadenken over uitzetten ICD

1 reactie

Zo’n 30.000 Nederlanders lopen rond met een inwendige cardioverterdefibrillator (ICD). Maar wat gebeurt er als de laatste levensfase is aangebroken? Goed geïnformeerde patiënten kunnen daar een weloverwogen beslissing over nemen, zeggen cardiologen en geriaters die ICD-dragers hier naar vroegen.

Patiënten met een inwendige cardioverterdefibrillator (ICD) moeten goed geïnformeerd worden over de werking van het apparaat, zodat ze een weloverwogen beslissing kunnen nemen over wanneer het uitgezet kan worden. Dat is de interpretatie van een enquête onder bijna 100 patiënten met een ICD die in de JAMA Internal Medicine verscheen. De vijftigplussers werden eerst gevraagd naar wat zij als voor- en nadelen van een ICD zagen, vervolgens kregen zij uitleg over het apparaat. Pas daarna kregen zij een aantal situaties voorgelegd waarover ze moesten inschatten of ze de ICD in dat geval wel of niet wilden laten deactiveren. De situaties waren ‘nooit meer uit bed kunnen komen’, ‘permanente geheugenproblemen’, ‘last voor de familie zijn’, ‘meer dan een maand aan de beademing’ of ‘vergevorderde, ongeneeslijke ziekte’. 71 procent wilde deactivatie in 1 of meer van de scenario’s. In het geval van een vergevorderde, ongeneeslijke ziekte koos 61 procent voor deactivatie.

Uit eerder onderzoek zou blijken dat patiënten vrijwel nooit over willen gaan tot uitzetten van de ICD, zeggen de auteurs. Waarom deze enquête zo anders uitpakt, kan te maken hebben met de kenmerken van de ondervraagden: allemaal vijftigplussers, van wie het merendeel nog nooit een schok had meegemaakt (71 procent). Maar de auteurs denken dat het vooral te maken heeft met de opzet: eerst nog eens uitleggen wat het doel is van een ICD. Dat is wel nodig, blijkt uit het feit dat een derde van de patiënten eigenlijk geen voordeel, en tweederde geen mogelijk nadeel kon opnoemen van een ICD. Slechts twee patiënten noemden de mogelijkheid van een ongewenste schok bij het levenseinde.

Gelukkig gebeurt dat meestal niet, vertelt cardioloog Lieselot van Erven, voorzitter van de multidisciplinaire richtlijncommissie ‘ICD/pacemaker in de laatste levensfase’: ‘Het enige onderzoek dat hiernaar gedaan is, wees uit dat het in minder dan 10 procent van de gevallen gebeurt. Maar je wilt dit altijd voor zijn. Een shock tijdens het sterfbed is een heel ingrijpende, onaangename gebeurtenis. In de eerste plaats voor de patiënt, maar ook voor de omstanders en de hulpverleners.’

Om dit te voorkomen, is het nodig dat patiënten en alle betrokken artsen – dus niet alleen cardiologen – meer weten van de werking van een ICD en dat er vaker besproken wordt dat deze idealiter tijdig uitgezet wordt. In de richtlijn – momenteel in autorisatiefase – wordt dan ook gesteld dat dit al aangestipt moet worden bij het plaatsen. Van Erven: ‘We plaatsen een ICD met het doel om het leven te verlengen, het is vreemd om dan het einde te bespreken. Toch denken we dat artsen dit moeten doen, bij het plaatsen van het apparaat, maar ook bij het wisselen, en nog belangrijker, op momenten in het leven dat de horizon van een patiënt verandert. We moeten bespreken: wanneer is de werking van een ICD niet meer gewenst. Zodat we die op tijd uit kunnen zetten, het liefst op het moment dat iemand nog mobiel is, nog naar het ziekenhuis kan, niet pas als iemand al ligt te overlijden. Dat kan wel, via een noodprocedure, maar dat zou je willen voorkomen.’


Sophie Broersen

Bron:

JAMA Intern Med 2013, doi: 10.1001/jamainternmed.2013.1883

Lees ook:


beeld: iStockphoto
beeld: iStockphoto
Wetenschap cardiologie beademing
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.