Doelmatig voorschrijven ‘beloond’ met korting op Wmo-budget

In de Brabantse gemeente Asten hebben ze een merkwaardig probleem: huisartsen en apothekers hebben daar een doelmatig voorschrijfsysteem van medicijnen dat heeft geleid tot kwaliteitsverbetering van de zorg, en een kostenreductie van 600.000 euro per jaar (op een bevolking van 17 duizend zielen) vergeleken met het landelijke gemiddelde.

Het heeft ze zelfs een prijs opgeleverd van het Waterschap (de ‘groen-blauwe handdruk’), omdat het probleem van medicijnresten in afvalwater zo bij de bron wordt aangepakt. Maar de succesvolle aanpak kent ook een onaangename bijwerking, vertelt gepensioneerd huisarts Wim Koekkoek, die mede aan de wieg stond van het voorschrijfsysteem: ‘Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft op grond van deze gegevens de conclusie getrokken dat de bevolking van Asten gezonder is dan die in vergelijkbare gemeenten en heeft de gemeente daarom uit het Gemeentefonds van het ministerie enkele tonnen minder aan Wmo-gelden uitgekeerd. Maar de redenering van het ministerie omtrent de gezondheid van de Astenaren klopt niet.’  

Hoe kan dat? In dat Gemeentefonds wordt ongeveer 2,3 miljard euro verdeeld voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De hoogte van het bedrag wordt bepaald aan de hand van enkele indicatoren, zoals het aantal 65-plussers, het aantal inwoners met een laag inkomen of een Wajong-uitkering. Sommige indicatoren wegen echter zwaarder dan andere. De zwaarwegendste is het aantal mensen in een Farmaceutische Kosten Groep (FKG). Vektis levert jaarlijks het aantal personen per leeftijdscategorie en per gemeente, dat in een bepaalde FKG valt aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. In zo’n FKG staan de patiënten met een chronische ziekte. Om te bepalen of iemand in een FKG hoort, wordt gekeken naar de declaratiedata van geneesmiddelen. Gebruikt iemand een bepaald geneesmiddel, dan is dat een indicatie dat hij of zij  een chronische ziekte heeft. En die FKG’s blijken een goede voorspeller te zijn van het zorggebruik in de Wmo.   

Maar in Asten gaat dat laatste niet op. En dus moesten ze daar aantonen dat de inwoners ondanks een lager medicijngebruik niet gezonder zijn dan vergelijkbare populaties. Twee onderzoeken volgden: het bureau Pharmo liet zien dat de ziektelast er zelfs hoger ligt dan in vergelijkbare gemeenten. En het bureau Cebeon kwam tot de slotsom dat het langdurig medicijngebruik in Asten inderdaad lager is dan in referentiegemeenten, ‘hoewel het verschil kleiner wordt’. Maar ook dat het aantal Wmo-cliënten in Asten vergelijkbaar is met referentiegemeenten. ‘Deze rapporten kostten de gemeente nog eens enkele tienduizenden euro’s!’, aldus Wim Koekkoek.   

Vorig jaar stelde de ChristenUnie Kamervragen over de kwestie. Maar het ministerie bleek, ondanks de rapporten en die Kamervragen niet te vermurwen, en nu zit de gemeente Asten, dankzij de inspanningen van huisartsen en apotheek, met een dreigend begrotingstekort. 

Begin februari heeft een Astense delegatie overleg gehad met het ministerie over de kwestie. Of dat wat heeft opgeleverd is nog niet bekend. Wel is bekend dat het ministerie momenteel onderzoek doet naar de werking van het verdeelmodel en hoe de verdeling van de Wmo-gelden over de gemeentes verbeterd kan worden. 

De bijzondere manier waarop in Asten huisartsen, apotheek, en andere zorgaanbieders samenwerken heeft intussen steun gekregen van zorgverzekeraar CZ. Die heeft met de lokale apotheek een meerjarencontract afgesloten vanwege de ‘uitmuntende farmaceutische patiëntenzorg'.