Laatste nieuws
2 minuten leestijd
Nieuws

Discussie over euthanasiebesluit demente vrouw

3 reacties

‘Dit afschuwelijke voorbeeld mag niet herhaald worden. Tenzij we dementen tot huisdier maken zodat baasje mag besluiten ze te laten inslapen.’ Dat schrijven specialist ouderengeneeskunde Bert Keizer, huisarts Gerrit Kimsma en ouderenpsychiater Boudewijn Chabot in een ingezonden brief in NRC Handelsblad.

Aanleiding is een reconstructie, vorige week zaterdag in dezelfde krant, van de wijze waarop in 2010 euthanasie werd verleend aan een vrouw in een vergevorderd stadium van dementie. Twee SCEN-artsen waren bij de zaak betrokken, zo berichtte Medisch Contact destijds. De eerste concludeerde dat de vrouw niet meer wilsbekwaam was en raadde de huisarts af euthanasie te verlenen; de tweede hechtte doorslaggevend belang aan de schriftelijke wilsverklaring waarvan de strekking door de familie werd bevestigd. Ook de toetsingscommissie oordeelde later dat de vrouw het in die verklaring verwoorde verzoek vrijwillig en weloverwogen had gedaan. En uit eerdere gesprekken met haar had de huisarts terecht afgeleid dat zij haar situatie nu als ondraaglijk lijden zou beschouwen.

‘Schokkend’ noemen de briefschrijvers de reconstructie in NRC Handelsblad. In hun ogen is de tweede SCEN-arts door de huisarts geselecteerd wegens haar opvatting dat euthanasie bij dementie mogelijk moet zijn, een selectie die in strijd is met adviezen van de KNMG. De manier waarop het leven van de vrouw werd beëindigd, noemen zij onthutsend.

De huisarts wilde de echtgenoot er niet bij hebben toen hij de dodelijke middelen toediende. De diep in slaap gebrachte vrouw bood weerstand toen de huisarts het infuus inbracht, waarna hij Dormicum inspoot. ‘Deze vrouw begreep niet dat zij werd doodgemaakt. Haar afweer werd weggespoten. Het woord “moord” klinkt hetzerig, maar “onzorgvuldig” is een understatement.’ Volgens de drie artsen had de huisarts de patiënte in een veel eerder stadium moeten duidelijk maken dat zij ‘onherroepelijk op weg was naar een toestand waarin euthanasie onmogelijk zou worden’.

Cees Hertogh, hoogleraar ethiek van de zorg voor kwetsbare ouderen aan het VUmc, stelde destijds in Medisch Contact dat de vrouw en de huisarts kennelijk een ‘communicatieve relatie’ hadden gehad waarin zij met woorden of gedrag een appel op hem kon doen. Na de reconstructie in NRC is hij van mening veranderd. ‘Die toont een akelig en ontluisterend beeld en laat een andere werkelijkheid zien dan in het verslag van de toetsingscommissie staat beschreven.’ Hertogh spreekt van een ‘dramatische werkelijkheid’ vol onmacht, verdriet en druk op de huisarts. En van een ‘nare dood die ik nauwelijks als een waardig sterven kan zien’.

Ook Hertogh heeft twijfels aan de onafhankelijkheid van de tweede SCEN-arts. Dubieus vindt hij voorts de uitspraak van de voorzitter van de toetsingscommissie – in NRC Handelsblad gedaan – dat het niet altijd nodig is dat de patiënt zich bewust is van de consequenties van de medicijnen die bij euthanasie worden gebruikt. ‘De wet zegt hier niets over’, zegt Hertogh, ‘maar de suggestie wordt gewekt dat het standpunt van de KNMG zou botsen met de wet.’

Joost Visser

Lees ook:

 Overig nieuws

beeld: Thinkstock
beeld: Thinkstock
Nieuws euthanasie dementie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wim Benneker

    huisarts en SCEN-arts, Garmerwolde

    In mijn Groningse SCEN-intervisiegroep is door velen met verbijstering gereageerd op de euthanasie bij een Brabantse vrouw in een vergevorderde staat van dementie.
    Op het moment dat haar omgeving om euthanasie vroeg, kon patiënte haar euthanasieverzo...ek niet herhalen. Volgens de eerste SCEN-arts was ze wilsonbekwaam; deze arts kon niet meer toetsen of een eventueel verzoek vrijwillig en weloverwogen was. Bevreemdend is dat de tweede SCEN-arts patiënte ‘een beetje wilsbekwaam’ achtte.
    In de zomer van 2010 ging patiënte plots snel achteruit, maar leek ze nog wilsbekwaam. De huisarts heeft toen niet aan patiënte duidelijk gemaakt dat dit het moment was voor haar om een besluit te nemen. Het besluit tot euthanasie is uiteindelijk zo laat genomen dat patiënte ten tijde van de euthanasie geen besef had van wat er ging gebeuren, zoals blijkt uit het schrijnende verslag van haar dood.
    Zelf verrichtte ik als SCEN-arts twee keer een consultatie bij mannen van rond de zestig jaar met een door de neuroloog bewezen dementie. Beiden in het beginstadium van hun ziekte, beiden door een geriater wilsbekwaam bevonden. Ze konden helder uitleggen waar het ondraaglijke van hun lijden uit bestond en beiden zijn gestorven door hulp bij zelfdoding.
    Onlangs bezocht ik als SCEN-arts een patiënt (66) met aangetoonde dementie. Hij heeft geen actuele doodswens, maar kon goed uitleggen waarom hij in een latere fase van zijn ziekte niet verder wil en kan. Bij deze zogenoemde vroege consultatie heb ik hem, zijn echtgenote en zijn huisarts duidelijk gemaakt dat patiënt alleen bij wilsbekwaamheid om euthanasie kan vragen. En dat bij een actueel verzoek een deskundige opnieuw zal beoordelen of patiënt nog wilsbekwaam is.
    Naar mijn mening is en blijft het één van de zorgvuldigheidseisen dat een patiënt weet heeft van zijn situatie op het moment dat een euthanasie op handen lijkt.

    Wim Benneker, huisarts en SCEN-arts, Groningen

  • P.D.F. Frijns

    specialist ouderengeneeskunde en SCEN-arts, GELEEN

    Ik ben het eens met mevrouw Hommes- Volker dat de discussie niet in de sfeer van ex-mensen en inslapen van huisdieren moet worden getrokken. Ik kan me iets beter voorstellen dat de SCEN-arts op grond van alle ins en outs tot een positief advies komt,... hoewel het zeker een hellend vlak is waar zowel de huisart als de SCEN-arts zich op begeven. Wetende dat de huisarts tot twee keer toe mevrouw heeft moeten sederen om tot uitvoer over te kunnen gaan omdat mevrouw er niets meer van begreep en zich verzette, vind ik ook dat er een grens wordt overschreden. Dit kan echt niet meer bezien worden als uitvoer op verzoek, ook al had mevrouw dit al vele jaren zo gewild, zowel verbaal als op schrift. Ik vind het tevens zorgwekkend dat de NVVE deze casus als voorbeeld van zie je wel, het kan toch, kan gaan gebruiken. Ik roep collega's op zich door dit voorbeeld niet onder druk te laten zetten, dingen te doen die hen zelf in gevaar brengen met het risico gerechtelijk vervolgd te worden.

  • M.P. Hommes-Volker

    Specialist ouderengeneeskunde, ZEVENHUIZEN ZH

    Zoals ook niet universitair geschoolden weten: euthanasie is een gevoelige zeker nog niet uitgekristalliseerde materie, waar doordacht, genuanceerd en betrokken mee omgegaan moet worden en genuanceerd over gepubliceerd dient te worden.Zinsneden als "...dit afschuwelijke voorbeeld" en "uitboeken als ex-mensen, die nu huisdier zijn geworden" horen daar niet in thuis.De huisarts die euthanasie heeft verricht bij deze dementerende vrouw heeft, zo te lezen, naar eer en geweten gehandeld, lang nagedacht hoe in deze bijzondere situatie te handelen en zich een waardevolle gezinsarts betoond. Natuurlijk is er in het huidige tijdsgewricht bij dit soort materie altijd iets te vinden, waarvan je van mening kan verschillen, waar je wetteksten verschillend kan uitleggen ,maar waarvan je vooral kan leren voor het toekomstig handelen. Laten we ons vooral over dat leerelement buigen en onwaardige, polariserende teksten vermijden.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.