Dichte gordijnen

Dood door schuld. Dat was het uitgangspunt waarmee het Openbaar Ministerie een onderzoek startte naar een plastisch chirurg en anesthesioloog vanwege het overlijden van 21-jarige vrouw na een liposuctie en halverwege de vervanging van haar borstimplantaten. Onlangs, na bijna drieënhalf jaar, heeft het Openbaar Ministerie de zaak geseponeerd. De doodsoorzaak kan niet met zekerheid worden vastgesteld.

In 2007 publiceerde Medisch Contact een reconstructie van dit drama (zie Overleden met nieuwe borsten). Het OM lijkt in al die tijd niets verder gekomen.

Dat het leed voor de familie en vrienden van de overleden patiënt het grootst is, daarover valt niet te twisten. Maar ook de impact op de betrokken artsen is gigantisch. Elke dag spookt het voorval door het hoofd van plastisch chirurg Edwin van Onselen (zie Mediahype beschadigt plastisch chirurg). De betrokken anesthesioloog wil niet met de media over de kwestie praten.

Uiteraard moet het Openbaar Ministerie kunnen onderzoeken of er sprake is van schuld als een patiënt bij een esthetische ingreep overlijdt. Artsen zijn boven geen enkele wet verheven. En het moet natuurlijk ook zorgvuldig. Maar een onderzoek van meer dan drie jaar? Dat is natuurlijk van de gekke. Daar is niemand bij gebaat, ook de nabestaanden niet.

Het UMC Utrecht, waarnaar de patiënt destijds in allerijl is overgebracht, heeft de inspectie en de lijkschouwer destijds direct op de hoogte gebracht. Precies zoals het hoort in een cultuur waarin mogelijke fouten niet meer onder het vloerkleed worden geveegd. Artsen moeten ze kunnen melden, zonder angst om direct meer dan zes uur non-stop door rechercheurs te worden verhoord, zoals Van Onselen overkwam.

Echter, in de nieuwe Wet cliëntenrechten zorg is vastgelegd dat het OM informatie uit interne meldingssystemen onder voorwaarden wel als bewijs mag gebruiken. Om deze, en nog een aantal andere zeer zwakke punten, kraakt scheidend KNMG-jurist Johan Legemaate het wetsvoorstel (zie Wet cliëntenrechten moet van tafel). Van veilig melden is geen sprake, betoogt Legemaate.

Plastisch chirurg Van Onselen heeft zich nooit voor de media verstopt. Nu hij de keerzijde van publiekelijke verantwoording kent, kan hij zich voorstellen dat de keuze voor een andere route – gordijnen dicht en stilzitten tot het overwaait – aan aantrekkingskracht wint. Met de nieuwe wet dreigt het gevaar van een glijdende schaal met daarop behalve gesloten gordijnen ook weer een opgehouden vloerkleed. Dat betekent – uiteindelijk ook voor de patiënt – een enorme stap terug.

Evert Pronk

Lees ook:

• Tuchtklacht tegen plastisch chirurg