De patiënt als mens

De inspectie had eerder moeten ingrijpen bij het Amsterdamse verpleeghuis Jan Bonga en bij het separeren van patiënten in de geestelijke gezondheidszorg. Maar ook bij ruziënde anesthesiologen in Meppel, een frauderende neuroloog in Twente en op de OK’s in Lelystad. De Kamer is er als de kippen bij om met de beschuldigende vinger te wijzen, waarbij je je inderdaad afvraagt waarom een situatie zolang heeft kunnen voortduren.

De inspectie is natuurlijk een makkelijk doelwit. Of ze doen te veel óf te weinig. ‘Leuk’ is het nieuws uit hun koker zelden. De hoogste baas, Gerrit van der Wal, lucht bij MC zijn hart (blz. 724). Bij de uitgebreide casuïstiek die aan al die kritiek ten grondslag ligt, vraag ik mij regelmatig af waar het zelfreinigende vermogen van de sector zelf ligt. Had er niet harder en tijdiger op tafel moeten worden geslagen? Hebben we niet net gedaan of we met onze professionele ogen helemaal niks zagen of roken?

Durfden we de confrontatie met goedgebekte collega’s of managers niet aan? De drie in Jan Bonga werkende verpleeghuisartsen (hun nieuwe beroepsnaam ligt bij mij nog niet voor op de tong) zijn uiteindelijk opgestapt. Bert Keizer overkwam als criticaster ooit hetzelfde (blz. 728). Maar als je als arts een goed verhaal hebt, waarbij de patiënt nu eens écht – en niet alleen als slogan – centraal staat, heb je uiteindelijk met steun van collega’s toch niet zo veel te vrezen?

De lakmoesproef ‘stel jezelf in de plaats van die patiënt’ blijft daarbij steeds het beste middel. Wacht niet met die confronterende vraag totdat u – onverwachter dan u nu denkt – ineens patiënt bent. Dan is uw invloed voorbij, alle verhalen over patient empowerment ten spijt. Wordt u in die situatie nog als mens gezien of bent u verworden tot een product dat logistiek efficiënt door het systeem moet worden geschoven?

Natuurlijk wilt u als ongeruste patiënt gewoon snel een dokter spreken en niet via via of nooit, zoals nu (blz. 749). De boel terugzetten naar vroeger, blijkt bij de huisartsenzorg uiteindelijk nog doelmatiger ook. Maar ook een huisarts die u niet als ding doorverwijst, maar die zoals Maarten Cox beschrijft (blz. 745) iets meer tijd uittrekt voor het echte contact. Gewoon doen, het werk wordt er zo veel leuker door.

Ben V.M. Crul