De dood leeft onder dokters

De dokter en de dood zijn een onafscheidelijk duo. Dat betoogt specialist ouderengeneeskunde, filosoof en schrijver Bert Keizer tijdens het uitverkochte Medisch Contact Live-evenement 'De dokter en de dood' donderdagavond in de Jaarbeurs te Utrecht. Ruim 450 artsen discussieerden tijdens deze bijeenkomst over het levenseinde, euthanasie en spanningen en angsten bij het omgaan met de dood in het artsenvak.

Video-impressie van het Medisch Contact Evenement De dokter en dood: 'Het leven is al erg genoeg'

Volgens Keizer is voor euthanasie veel moed nodig. Hij stelt dat euthanasie voor veel artsen angstwekkend is. Dat er sowieso veel angst is in de geneeskunde; angst voor wat er zou kunnen misgaan. Maar bij euthanasie is de angst sterker, omdat de arts naderhand nooit aan de overledene kan vragen of dit nu echt de bedoeling was. 'Vanwege die doodsangst is het onbegrijpelijk dat oudere artsen jongere artsen in hun eentje op een euthanasiegeval af durven te sturen', vindt Keizer. Ervaring helpt nu eenmaal.

Voormalig longarts en medisch adviseur bij Achmea Mariska Koster sprak over de vraag hoe artsen zich staande moeten houden in een vak dat een zware emotionele belasting meebrengt. Zij ervoer een sterke maatschappelijke druk, druk vanuit de overheid, van zorgverzekeraars, vanuit de eigen beroepsgroep en vanuit individuele patiënten. 'Artsen in het bijzonder zijn vatbaar voor chronische stress, ondermeer omdat ze pleasers zijn en geen nee kunnen zeggen. Ook zijn ons niet de communicatievaardigheden bijgebracht die we juist zo hard nodig hebben om overeind te blijven.'  Artsen die last hebben van stress raadt ze aan professionele hulp te zoeken. 'In de top van Achmea wordt coaching heel normaal gevonden. En artsen hebben ook een topbaan.'

Bijzonder hoogleraar kwaliteit van laatste levensfase en sterven Suzanne van de Vathorst (Erasmus MC) stelde dat artsen vaker te maken zullen krijgen met euthanasieverzoeken van mensen die 'klaar met leven' zijn, zonder dat daar een medisch classificeerbare aandoening aan ten grondslag ligt. Als het ouderen betreft is er vaak wel sprake van een opstapeling van ouderdomsklachten, die euthanasie zouden kunnen rechtvaardigen. 'Maar het gevaar is dat artsen daarnaartoe redeneren bij het rechtvaardigen van het besluit om mee te gaan in het euthanasieverzoek.'

Tijdens het evenement sprak verder arts, filosoof en hoogleraar medische ethiek aan het AMC Dick Willems over morfinegebruik. In vogelvlucht schetste hij de geschiedenis van morfine en waarom er onder artsen en zekere angst bestaat voor dit middel; omdat men er bedoeld of onbedoeld iemand mee dood kan maken. Arts-onderzoeker aan het Erasmus MC Eric Geijteman sprak over de communicatie tussen huisartsen en specialisten en tussen specialisten onderling. Meest gehoorde klacht die men over en weer heeft is dat men niet telefonisch bereikbaar is. Daisy Janssen, specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker aan het Maastricht UMC+ verhaalde over Advanced Care Planning. Patiënten met wie via deze methode het gesprek over het naderende levenseinde wordt gevoerd, voelen zich beter begeleid, stelde zij. Artsen moeten meer getraind worden op de vaardigheden die horen bij Advanced Care Planning.

Vanwege de hoge opkomst en de tientallen artsen die zich aanmeldden maar voor wie geen plaats meer was, overweegt de redactie een reprise van deze editie van Medisch Contact Live. 'Het thema leeft enorm', aldus hoofdredacteur en dagvoorzitter Hans van Santen.

Simone Paauw

Inschrijven voor het volgende Medisch Contact Live-evenement over gepaste zorg kan op medischcontactlive.nl

Lees ook:

• Dossier Levenseinde