De arts en de aardbeien: een medisch perspectief op veiligheidshypes

Rik van de Weerdt spreekt als arts M&G, medisch milieukundige, toxicoloog en gezondheidskundig adviseur gevaarlijke stoffen op het KAMG-congres ‘Public health en veiligheid: vertrouwen goed, controle beter?’

Hij neemt de veiligheidshypes van de afgelopen tijd onder de loep: de rubber korrels in het kunstgras, de fipronil in de eieren en recentelijk de bestrijdingsmiddelen op de aardbeien. Deskundigen spelen een belangrijke rol in deze discussies, stelt Van de Weerdt: ‘Bij de aardbeien zie je dat een landelijk bekende toxicoloog in de media vertelt dat het wel meevalt, dat hij zelf gewoon aardbeien eet. Bij de GGD krijgen we dan bijna geen vragen van het publiek. Dezelfde toxicoloog vertelde over de kunstgraskorrels dat hij het wèl als gevaarlijk inschat. Daarna werden we bedolven met vragen, vanuit voetbalclubs, gemeenten en via de jeugdgezondheidszorg.’ Vooral als deskundigen tegenstrijdige verhalen vertellen in de media geeft dat veel onrust. ‘Ik vraag mij altijd af: hebben ze het over hetzelfde? Meestal niet. En leg dat maar eens uit.’

Nuchtere logica

Bij het uitleggen heeft het meerwaarde dat hij arts is, stelt Van de Weerdt. Zoals artsen dat doen: ‘Ik ga op zoek naar de vraag, maar vooral ook naar de emotie daarachter.’ Het blijkt vaak dat mensen het lastig vinden om te denken in termen van risico’s. ‘Ze denken in zwart-wit, ziek of niet ziek. Als arts kun je je inleven, duiden en de juiste informatie geven.’ Verder hebben artsen een bepaalde nuchtere logica, die bij veiligheidskwesties goed van pas komt. ‘Hoeveel van deze stof krijg je sowieso al binnen, zonder rubber korrels of aardbeien? En levert de extra blootstelling risico’s op bij wat we al binnen krijgen? Zo plaats je de discussie in een breder perspectief en toon je – modieuze term – medisch leiderschap. Toch anders dan wanneer je alleen op toxicologische wijze over blootstelling en normen praat die slechts één product betreffen.’

Extreem divers

Daarom is Van de Weerdt blij met de recente nieuwe instroom van aiossen M&G, profiel medische milieukunde. ‘Artsen zijn in de minderheid bij dit werk. Ingenieurs, biologen, gezondheidswetenschappers geven advies over fysieke veiligheid. Het is belangrijk dat de medische inbreng gewaarborgd blijft.’ Medische milieukunde is een mooi vak: ‘Extreem divers met een breed carrièreperspectief. Je kunt bijvoorbeeld ook internationale projecten doen voor de WHO of de VN.’

Heeft Van de Weerdt nog wensen voor zijn werk aan gezondheid en veiligheid? ‘We zouden de krachten met de curatieve sector beter kunnen bundelen. Het is geweldig als een longarts zich publiekelijk uitspreekt over luchtkwaliteit. Mensen luisteren daarnaar. Het zou nog beter zijn als we samen zouden optrekken, zodat de curatieve en de preventieve sector gezamenlijk één krachtig geluid laten horen.’ Uiteindelijk gaat het om de impact op de volksgezondheid. ‘Het is een kwestie van lange adem en kleine stapjes. En het is het waard.’

Karine van ’t Land