Darwin voor dokters

Onze evolutionaire erfenis bepaalt een belangrijk deel van het menselijk functioneren in ziekte en gezondheid, maar voor medici blijft evolutie vaak een abstract concept. Het eerste tekstboek over Darwinistische aspecten van de geneeskunde geeft artsen de kans om vertrouwd te raken met de evolutionaire bagage van hun patiënten.

Vijftien jaar geleden publiceerden Nesse en Williams hun baanbrekende boek Why We Get Sick. Sinds hun pleidooi voor de integratie van evolutionair denken in de medische praktijk is het onderzoek naar evolutionaire mechanismen op het raakvlak van biologie en geneeskunde booming, maar een systematisch overzicht ontbrak. Tweehonderd jaar na Darwins geboorte is Principles of Evolutionary Medicine het eerste geïntegreerde handboek over dit nieuwe vakgebied.

Evolutionaire principes komen in het medisch curriculum zelden en dan nog versnipperd aan bod. Toch is de spreekkamer gevuld met evolutionaire fenomenen, of het nu om multiresistentie van bacteriën gaat of over patiënten met sikkelcelanemie. Ook bij veelvoorkomende ziekten als obesitas, depressie en subfertiliteit spelen evolutionaire mechanismen een rol.

De moderne geneeskunde heeft bovendien de impact van evolutionaire selectie fundamenteel veranderd. Het gebruik van antibiotica verminderde de selectiedruk die microben op onze voorouders uitoefenden drastisch, en het vaccinatieprogramma voor pokken leidde zelfs tot het wereldwijd uitroeien van dit pathogeen.

In de eerste twee secties behandelt het nieuwe handboek de basisprincipes van de evolutiebiologie en de huidige kennis over de evolutionaire aspecten van menselijke ziekte. In het derde gedeelte leggen de auteurs uit hoe evolutionair denken de geneeskunde kan helpen, en welke uitdagingen daarbij te verwachten zijn.

Evolutiebiologisch inzicht kan artsen helpen om pathologische ontsporingen beter te begrijpen, en geeft ook aanknopingspunten voor efficiëntere preventie en behandelingen. Geen enkele Nederlandse faculteit biedt momenteel cursussen over dit onderwerp, maar hopelijk is dit boek een goed begin. Lucas Wenniger, arts/wetenschapsjournalist

Aanvullende informatie via: http://evomedicine.org/