Dagboek van een dokter

Bloggende artsen schrijven over alles behalve over hun patiënt

Nederland telt een tiental artsen met een weblog. Een van hen is de veelgelezen Dr Shock. ‘Vroeger moest ik veel artikelen lezen, nu bekijk ik ze automatisch. Bloggen is voor mij een vorm van nascholing.’

Vrijdag 8 februari 2008. ‘Drie buitenlandse richtlijnen adviseren elektroconvulsietherapie alleen voor ernstige depressieve adolescenten die niet reageren op andere therapieën. Ik pleit voor twee of drie Nederlandse ECT-centra, voor meer onderzoek naar de behandeling van adolescenten.’

Aldus één van de berichten uit het weblog van Dr Shock op doktershock.nl. Een weblog is een digitaal dagboek op internet met berichten die de schrijver, annex ‘blogger’, met de wereld wil delen. Een korte naam voor weblog is ‘blog’. Weblogs over medische onderwerpen worden ook wel ‘medblogs’ genoemd. Zoals blijkt uit de schuilnaam van de blogger ‘Dr Shock’, is het onderwerp veelal elektroconvulsietherapie. De schrijfstijl en commentaren doen vermoeden dat deze schrijver een echte arts is. Wie gaat er schuil achter Dr Shock?

Donkere chocola

Drie muisklikken, een telefoontje en een treinreis verder, wordt mijn vraag beantwoord. Dr Shock is psychiater Walter van den Broek van de afdeling psychiatrie van het Rotterdamse Erasmus MC. Hij is secretaris van de Werkgroep ECT Nederland van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Dat verklaart de belangstelling voor elektroconvulsietherapie, maar dat is niet het enige onderwerp dat Van den Broeks alter ego, Dr Shock, bespreekt. Hij volgt ook de ontwikkelingen van depressie, transcraniële magnetische stimulatie en de heilzame werking en de goede smaak van donkere chocola.

‘Het is moeilijk om op één onderwerp te focussen’, erkent Van den Broek. ‘Ik wil een breed publiek bereiken, heel wat anders dan schrijven voor vakgenoten. Korte zinnen en actief taalgebruik maken de berichten toegankelijk en foto’s prikkelen tot lezen. Mijn blogberichten beginnen bijvoorbeeld niet met de inleiding en de methoden van het onderzoek, maar juist met de conclusie. Het weblog is Engelstalig, waarmee het publiek niet beperkt is tot het Nederlandse taalgebied.’

Elke dag een nieuw bericht schrijven, dat vraagt om veel nieuwe informatie. Van den Broek krijgt nieuwe onderwerpen via maar liefst 151 RSS-feeds. Op het moment van interviewen, 11.00 uur in de ochtend, staat de teller al op 243 nieuwe berichten (zie voor

RSS-feeds

MC 8/2008: 316). Nieuwe onderzoeken vindt de psychiater via de website Gopubmed.com. Internetfora, kranten en tijdschriften als Het Onderwijsblad zijn ook inspiratiebronnen. ‘Voordeel van het dagelijks schrijven is dat je informatie bewuster leest’, zegt Van den Broek. ‘Vroeger kwamen alle artikelen op een grote stapel terecht, nu lees ik ze automatisch voor mijn blog. Daardoor ben ik selectiever geworden in de artikelen die ik wil lezen. In die zin is bloggen een vorm van nascholing.’

Taalgevoel

Dagelijks lezen gemiddeld driehonderd mensen de berichten van Dr Shock. Veel lezers komen uit de Verenigde Staten, maar ook uit Australië en Canada. ‘Helaas heb ik niet veel Nederlandse lezers. Misschien komt dat doordat de blog Engelstalig is. Het heeft weer als voordeel dat het heel goed is voor het ontwikkelen van een beter taalgevoel’, aldus Van den Broek. 

De meeste mensen komen op de website terecht via zoekmachines, zoals Google. Deze informatie over zijn lezers krijgt de psychiater met het gratis programma Google Analytics. Het maakt zichtbaar met welke zoektermen de lezer bij Dr Shock verzeild is geraakt. De nationaliteit van de lezer is met een stipje op een wereldkaart te zien. De originele berichten worden het meest gewaardeerd, merkt Van den Broek aan reacties op zijn blog. ‘Collega-psychiaters lezen ook mee, maar zij zijn minder geneigd om een reactie te schrijven. Maar in gesprekken gaan ze wel op de onderwerpen door’, aldus de psychiater. ‘Laatst had ik een gesprek met een collega over Risperdal (risperidon) en dan verwijs ik voor meer informatie naar mijn weblog.’

Elektroshocktherapie is een controversiële therapie. Toch ontlokt de weblog daardoor niet extra veel agressie. ‘De therapie is in Nederland een aantal jaren uit de gratie geweest, terwijl die in de Verenigde Staten altijd is toegepast. De controverse bij deze therapie blijft. Toch heeft het merendeel van de mensen er geen mening over’, aldus Van den Broek.

De persoonlijke gegevens die schuilgaan achter de naam Dr Shock zijn eenvoudig te achterhalen, maar dat heeft nooit problemen opgeleverd. Dichterbij dan een e-mail is het niet gekomen. Van den Broek heeft nog maar één keer een agressieve reactie van het reactieveld onder zijn weblog verwijderd. Kritische commentaren mogen blijven staan. ‘Nervus vagus stimulatie (NVS) roept bijvoorbeeld veel commentaar op, omdat de meningen daarover sterk zijn verdeeld. Als ik er een bericht over schrijf, reageert altijd een vaste klant, die mij aan bepaalde aspecten herinnert. Hij geeft gefundeerde kritiek, dus ik laat zijn reactie staan.’

Cocaïnevaccins

Internet telt miljoenen weblogs van wisselende kwaliteit. Onjuiste berichten kunnen erg storend zijn. Van den Broek: ‘Neem het bericht dat elektroconvulsietherapie nuttig is bij internetverslaving, geschreven op een aantal blogs. Of dat er cocaïnevaccins worden gegeven tegen verslaving. Dat zijn onzinverhalen die steeds weer opduiken. Als een weblog onjuiste berichten blijft herhalen, stop ik mijn abonnement.’

Eén keer is de psychiater zijn geduld verloren toen iemand in een blogbericht beweerde dat depressie niet bestaat. ‘Ik schreef direct een emotionele reactie, waarover ik mij nadien achter mijn oren heb gekrabd. Later heb ik mijzelf weten te beheersen toen een andere man schreef dat depressies met een “natuurmethode” kunnen worden genezen, onder meer door elke dag vroeg op te staan. Kortgeleden heb ik nog de verleiding kunnen weerstaan om te reageren op blogberichten over de arts die borstkanker behandelde met bicarbonaatinjecties. Ik beperk mij tot datgene waarvan ik verstand heb.’

Berichten over onderzoek hebben op de weblog van Dr Shock een keurmerk: een icoon met een groen vinkje en de tekst ‘blogging on peer reviewed research’. Er is een centrale registratie van berichten met dit keurmerk en de schrijvers controleren elkaar. Als iemand misbruik van het icoon signaleert, stuurt hij een bericht naar de centrale controleur. Hij maakt vervolgens bekend dat het icoon is misbruikt. De schrijvers reageren verder op elkaars blogberichten. ‘We houden elkaar goed in de gaten’, aldus de psychiater.

Beroepsgeheim

Bloggende dokters schrijven doorgaans over alles wat hen bezighoudt, behalve over één ding: de patiënt. Van den Broek: ‘Dat is ons als dokter altijd heel duidelijk gemaakt: patiëntgegevens vallen onder het beroepsgeheim. Er hoeft maar een patiënt tussen te zitten die zichzelf in de weblog herkent en je hebt de poppen aan het dansen.’

Informatie over patiënten bespreekt hij in een mailinglist met collega’s. ‘We hebben een Yahoo-discussielijst en via de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie willen we binnenkort een nieuwe discussielijst opstellen.’

In de VS delen veel artsen patiënten­informatie via de afgesloten communitywebsite Sermo. Dokters schrijven zich in met hun registratienummer, delen gegevens en bespreken casussen. Niet alleen met elkaar, zo bleek onlangs. Pfizer deelt ook mee in de kennis en krijgt inzage in Sermo, om die informatie, volgens eigen zeggen, te gebruiken voor behandelrichtlijnen. ‘Sermo was veelbelovend, maar is commercieel gegaan’, constateert Van den Broek. ‘Ik heb geen principiële bezwaren tegen het uitbaten van een website, zolang de adverteerder maar geen invloed heeft op de inhoud.’ 

Elke dag berichten schrijven en honderden RSS-feedberichten lezen naast een een fulltimebaan als psychiater, is erg druk. Van den Broek gebruikt een aantal hulpmiddelen om zijn tijd efficiënter in te delen. Bij het lezen van de RSS-feeds zet hij interessante berichten in Google-kladblok, die hij vervolgens thuis kan bekijken. De volle e-mailbox wordt geleegd volgens een strategie die hij heeft opgedaan uit het boek Getting Things Done van the David Allen Company. ‘E-mails die binnen twee minuten te beantwoorden zijn, beantwoord ik meteen. Zaken die meer tijd kosten, worden gepland. Ook de leestijd is aan grenzen gebonden: per dag mag ik één uur lezen, hierin leg ik mijzelf strikte voorwaarden op.’

David Allen Company of niet, een weblog kost veel tijd. ‘Ik doe het voor mijn lol’, vergoelijkt de psychiater. ‘Vroeger zat ik uren achter de computer te gamen. Vooral de zogenaamde ­first-person shooters, zoals de spellen Doom en Quake. Nu schrijf ik aan mijn weblog.’

Het gezinsleven heeft niet te lijden onder de bloggende vader en echtgenoot. De kinderen zijn de deur uit en zijn vrouw heeft een drukke baan. De laptop gaat zelfs mee op vakantie. Van den Broek: ‘Op vakantie lees ik andere boeken dan normaal en daar schrijf ik over op mijn weblog.’

Heelen Croonen

PDF van dit artikel

Dossier Health 2.0

Artikel:

Medblogs, een kennismaking met een online wereld van de schrijvende zorgverlener.

Ir. drs. Jan Martens, actief medblogger op Medblog.nl (

www.medblog.nl

) en adviseur bij verscheidene zorginitiatieven en health 2.0.

drs. Martijn Hulst, actief medblogger op MartijnHulst.nl (

www.martijnhulst.nl

) en adviseur interactieve zorgmarketing en health 2.0.