Coronamaatregelen desastreus voor mensen met verstandelijke beperking

Martinus, een man van 27 jaar, heeft een lichte verstandelijke beperking en een autismespectrum­stoornis. Hij woont zelfstandig en krijgt tweemaal per week ambulante begeleiding. Na een heel moeilijke periode gaat het nu goed met hem. Hij heeft zijn leven aardig op de rit. Maar dan komt corona. De ambulante begeleiding wordt digitaal voortgezet. Martinus is van slag. Hij weet niet meer wat nog wel en niet kan. Na een aantal maanden belt de begeleider mij op. Het gaat niet goed met Martinus. Ik krijg ook Martinus zelf te spreken. Hij is somber en heeft suïcidale gedachten. Zijn dag­besteding is gesloten. En hij blijkt zijn medicatie (een antidepressivum en een lage dosis risperidon) sinds corona niet meer te gebruiken. Hij weet namelijk niet hoe hij die moet krijgen. Hij kan de apotheek niet meer binnenlopen, en de ambulant begeleider kan hem er niet meer mee helpen, die belt alleen nog af en toe.

Tinie is een 63-jarige vrouw met het syndroom van Down en dementie. Sinds enkele weken heeft ze hevige gilbuien bij het naar bed gaan, zo luid dat het personeel het haast niet kan verdragen en mede­bewoners er last van hebben. Uiteraard wordt gekeken naar onderliggende lichamelijke problematiek, maar er zijn geen aan­wijzingen voor fysieke pijn of andere fysieke oorzaken. Wel blijkt zij, net als haar medebewoners, de eerste acht weken van de eerste lockdown in isolatie op haar kamer te hebben doorgebracht. Is haar eigen kamer een plek van eenzaamheid en angst geworden? Een plek waar ze de continue nabijheid van begeleiding mist, die ze zo nodig heeft om een beetje vat op het leven te houden?

Samuel, een man van 47 met een matige verstandelijke beperking en probleemgedrag, is verkouden. Hij moet getest worden. Hij begrijpt dit niet en wil niet zo’n stok in z’n neus. Dit laat hij merken door weg te rennen, en wanneer hij tegengehouden wordt van zich af te slaan en te bijten. Hij is echter ook gebaat bij veel structuur, en ongetest mag je niet met een verkoudheid naar de dagbesteding. Een zeer moeilijke afweging… Samuel niet testen, en hem thuishouden totdat de verkoudheid voorbij is? Dat betekent toename van ernstig probleemgedrag doordat Samuel zijn dagritme kwijt is, en het betekent extra inzet van personeel dat toch al zo schaars is. Hem wel testen betekent echter een vechtpartij waarbij Samuel door vijf mensen moet worden vastgehouden zodat de zesde de test kan afnemen.

Joke, een vrouw van 63 met een ernstige verstandelijke beperking, is boos en verdrietig. Zij uit dit door in bed te blijven liggen, en zich aan de haren te trekken. De flexwerker die vandaag voor haar zorgt, kent haar niet, weet niet wat hij met dit gedrag aan moet. De vervanger die er gisteren was, ook niet. En vanavond is er een uitzendkracht… Het vaste personeel is in quarantaine. Niet dat ze ziek zijn. Een van de begeleiders van het vaste team heeft corona; alle andere team­leden zijn dus ‘nauw contact’ en daarom moet het hele team thuisblijven. En dat is al de derde keer dit jaar…

Afhankelijk van anderen

Ik wil met dit artikel de conse­quenties van de coronamaat­regelen laten zien. Mensen met een verstandelijke beperking zijn overgeleverd aan besluiten die anderen over hen nemen. Waar iedereen in de maatschappij zelf kan besluiten de regels te negeren, zich niet te laten testen, niet in quarantaine te gaan, of maar gedeeltelijk, hebben mensen met een verstandelijke beperking die afhankelijk zijn van zorg van anderen, deze mogelijkheid niet. Want anderen beslissen dat ze zich eraan moet houden. Geen ontsnappen aan….