Combinatietherapie werkt bij uitgezaaid melanoom

Het combineren van verschillende immuuntherapieën is veelbelovend bij de behandeling van uitgezaaid melanoom. Dit blijkt uit twee studies die in NEJM verschijnen. Jedd Wolchok en zijn groep en Omid Hamid e.a. voerden fase-1-studies uit naar antilichamen die remming van immuuncelactivatie tegengaan.

Het antilichaam ipilimumab (Yervoy) staat al geregistreerd voor behandeling van uitgezaaid melanoom. Dit middel is gericht tegen het cytotoxisch T-lymfocyt-geassocieerd antigeen 4 (CTLA-4). Door hieraan te binden, neemt de remming van de tumorspecifieke T-celactivatie af. Hier zou een mediane overlevingswinst van 3,5 maanden mee worden geboekt, maar het middel kent veel ernstige bijwerkingen. Ook omzeilt het immuunsysteem de blokkade op den duur, waardoor patiënten uiteindelijk weer terugvallen.

In de nieuwe studies werd getest of het zinvol is om een andere route te blokkeren die T-cel-activatie tegengaat, namelijk via de remming van de geprogrammeerde celdood-1-receptor (PD-1), met de antilichamen lambrolizumab of nivolumab. Dat blijkt het geval: de respons lijkt in beide studies goed. In de studie van Wolchok e.a. wordt bij meer dan de helft van de patiënten die via beide routes worden behandeld met de maximaal haalbare doses, een respons bereikt. Dat wil zeggen: 80 procent tumorreductie of meer.

Volgens commentator James Riley is de hoeveelheid en ernst van de bijwerkingen bij combitherapie niet erger dan bij monotherapie. Nu moet nog blijken uit volgende studies of de combinatie ook daadwerkelijk beter is dan monotherapie en wat deze betekent voor de overleving en kwaliteit van leven van deze patiënten.

Sophie Broersen

N Eng J Med 2013, doi: 10.1056/NEJMoa1305133 en 1302369 en 1305484

Lees ook:

• Immuuntherapie bij uitgezaaide prostaatkanker