Laatste nieuws
N. Vogels
5 minuten leestijd
verslavingszorg

Combinaties van drugs vaak het ergst

Plaats een reactie



Monitor brengt drugsgerelateerde gezondheidsincidenten in kaart

Door gebruik van drugs zoals GHB en XTC komen mensen regelmatig in gezondheidsproblemen. Incidenten komen vooral voor bij jonge mannen. Een monitor van het Trimbos-instituut houdt de trends bij voor hulpverleners en beleidsmakers.

Sinds 2009 houdt het Trimbos-instituut, in opdracht van het ministerie van VWS, actuele gegevens bij over aard en omvang van acute gezondheidsincidenten die samenhangen met het gebruik van alle (illegale) drugs in Nederland.1 Deze zogeheten Monitor Drugsincidenten verzamelt informatie voor deskundigheidsbevordering van hulpverleners, bijvoorbeeld over nieuwe drugs, vervuilingen en de risico’s daarvan, en over het herkennen en behandelen van drugsincidenten. Daarnaast is de kennis bruikbaar als onderbouwing van het (landelijk) beleid. Zodra de gegevens wijzen op een acuut risico voor de volksgezondheid worden gerichte waarschuwingsacties opgezet. De monitor is een aanvulling op een ander landelijk monitoringproject, het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) dat de samenstelling van drugs op de Nederlandse markt volgt.

Trends
Vanuit diverse medische hoeken, zoals SEH-afdelingen van ziekenhuizen, ambulancediensten, politieartsen en EHBO-posten op grote dance-events, worden in een aantal vaste peilstations in Nederland op continue basis anonieme gegevens verzameld. Deze verschillende bronnen melden over het algemeen andersoortige incidenten, waardoor een vollediger beeld van de trends in drugsgerelateerde incidenten ontstaat.

De gegevens bevatten onder andere informatie over de gebruikte drug(s), de eventuele combinatie met alcohol, de mate van intoxicatie, het type incident, en de setting waarin het incident plaatsvond.2

Buiten de vaste peilstations kan iedereen werkzaam in de gezondheidszorg acute drugsincidenten melden via www.drugsincidenten.nl.

Ernstige intoxicaties
De monitor laat zien dat drugsincidenten het meest voorkomen bij jongvolwassen mannen. Bij alle gemelde drugsincidenten zijn cannabis, XTC, GHB en cocaïne de meest gerapporteerde middelen. De mate waarin de patiënt onder invloed is, wordt in de meeste gemelde incidenten als ‘licht’ beoordeeld.

De intoxicaties onder invloed van XTC en cannabis vallen veelal binnen deze categorie. Bij de ernstige intoxicaties zijn de drugs GHB, cocaïne en heroïne vaker betrokken of een combinatie van meerdere drugs tegelijk. GHB valt met name op vanwege het grote aantal incidenten ten opzichte van het beperkte gebruik in de algemene bevolking.3 Het gebruik van XTC ligt bijvoorbeeld een stuk hoger dan het gebruik van GHB, maar het aantal gemelde incidenten is ongeveer gelijk. Verder zijn de intoxicaties onder invloed van GHB vaak relatief ernstig van aard, met ziekenhuisopname tot gevolg.

In de tabel zijn van een aantal veelgebruikte drugs de symptomen bij intoxicatie en de bijbehorende behandeling samengevat.

Combinatiegebruik
Bij 16 procent van alle gemelde incidenten werd het gebruik van meer dan één drug gerapporteerd. In ongeveer de helft van de incidenten was sprake van drugs én alcohol. Het combineren van meerdere middelen tegelijk leidt tot een (extra) onvoorspelbaar effect. De afzonderlijke middelen beïnvloeden elkaars effect en kunnen additief, antagonistisch of synergistisch werken. Zo versterken alcohol en GHB elkaars dempende effect, waardoor een zeer geringe dosis GHB al tot een overdosis en een reversibel coma kan leiden.




Casus

Een bezorgde huisgenoot doet melding van een vriend die zich erg vreemd gedraagt. Tijdens het huisbezoek aan een studentenwoning treft u een ogenschijnlijk slapende jongeman aan. Hij ligt in een wat onnatuurlijke houding. Zijn ademhaling is rustig. Wel heeft hij een bleke gelaatskleur en voelt hij klam aan. Op een stevige pijnprikkel reageert hij nauwelijks. Volgens zijn huisgenoot heeft hij alcohol gedronken en gebruikt hij regelmatig GHB. Van het ene op het andere moment gedroeg hij zich vreemd en was afwisselend rustig/slaperig en dan weer agressief. Een andere huisgenoot laat ook nog vallen dat hij deze avond wellicht GBL heeft genomen. De snelle standaardcontroles laten zien dat patiënt ABC-stabiel is. Zijn glucose is goed en de EMV-score is 2-4-1.

U heeft gehoord dat GHB onder gebruikers bekendstaat als een onschuldig middel. Maar nu u deze niet-aanspreekbare patiënt hebt aangetroffen, vraagt u zich af of dit wel zo is. U laat een ambulance komen om de patiënt naar het ziekenhuis te vervoeren.





Bij de gerapporteerde incidenten met cocaïne kwam gecombineerd gebruik met alcohol het meest voor. Deze combinatie werkt vaak agressiviteit in de hand vanwege de stimulerende werking van cocaïne en de ontremmende werking van alcohol. De combinatie is met name extra belastend voor het hart, omdat zowel cocaïne als alcohol de hartslag verhoogt. Ook leidt de combinatie tot de vorming van cocaethyleen, dat eveneens tot tachycardie kan leiden.

Cocaïne en cocaethyleen werken daarnaast ook vaatvernauwend. Dit alles kan ritmestoornissen en acute myocardischemie tot gevolg hebben. Bij 16 procent van de incidenten werd meer dan één drug gebruikt

N. Vogels, wetenschappelijk medewerker drugmonitoring, Trimbos-instituut

Correspondentieadres: nvogels@trimbos.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl.
Geen belangenverstrengeling gemeld.

Samenvatting

  • De Monitor Drugsincidenten verzamelt gegevens over (de risico’s van) drugs en druggebruik in Nederland.
  • Dit is nuttige informatie voor onder andere hulpverleners, die met gezondheidsincidenten te maken kunnen krijgen.
  • Cannabis, XTC, GHB en cocaïne zijn de meest gerapporteerde middelen.
  • In 16 procent van de incidenten is een combinatie van drugs gebruikt, wat extra hoge risico’s met zich meebrengt.

Referenties

1. Lichte intoxicatie: goed aanspreekbaar, gebruik merkbaar. Matig: onvoldoende aanspreekbaar, wel duidelijk onder invloed. Ernstig: niet aanspreekbaar, eventueel in combinatie met: (sub)comateus, wild/door ‘t lint/agressief, gestoorde vitale parameters (zoals hartslag, bloeddruk en ademhalingsfrequentie).

2. Vogels N. Monitor drugsincidenten Factsheet 2009. Utrecht: Trimbos-instituut; 2010.

3. Van Laar M, Cruts AAN, Van Ooyen-Houben MMJ, Meijer RF, Brunt T. Nationale Drug Monitor: jaarbericht 2009. Utrecht: Trimbos-instituut; 2010.

4. De Paepe P, Van Sassenbroeck D, Calle P en Buylart W. De klinisch-toxicologische aspecten van frequent gebruikte drugs. Uit: Pillen, poeders, planten, paddenstoelen en partydrugs, 31-56.

Beeld: Taco van der Eb, HH
Beeld: Taco van der Eb, HH
Beeld: Floris Leeuwenberg/TCS, HH
Beeld: Floris Leeuwenberg/TCS, HH
<strong>Klik hier voor een PDF van dit artikel</strong> Meer MC-artikelen, berichten, boeken en sites over drugsgebruik:

<!--

Kenmerken



lichte intoxicatie

ernstige intoxicatie

behandeling

cannabis

paniek, controleverlies, tachycardie, acute hypotensie

paniek, psychose, depersonalisatie

meestal volstaat geruststelling, eventueel benzodiazepine

XTC

(en amfetamine)

wijde pupillen, tachycardie, droge mond, bruxisme, onderdrukking slaap en eetlust

hyperthermie, agitatie, paniek,
psychose, hartritmestoornissen

symptoombestrijding (o.a. afkoeling, ß-blokker, diazepam, haloperidol)

GHB

misselijkheid, braken, hoofdpijn, verlaagde spierspanning

reversibel coma (‘out’ gaan), incontinentie, ademhalingsdepressie

monitoring tijdens opname

cocaïne

wijde pupillen, agitatie, angst, achterdocht, agressie, tachycardie, hartkloppingen

psychose, verwardheid, spierzwakte, insult, pijn op de borst, hartritmestoornissen

symptoombestrijding (o.a. afkoeling, diazepam, ß-blokker, bicarbonaat)*

heroïne

apathie, bradycardie, nauwe pupillen,
misselijkheid

ademdepressie, coma

beademing, naloxon

Symptomen van intoxicatie en behandeling per type drug.4

* ß-blokkers, labetolol en antipsychotica moeten worden vermeden


-->

verslavingszorg verslaving drugs
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.