Citroensap met kweepeer

De KNMG-tuchtrechtspraak is een vorm van verenigingstuchtrecht. Leden van de KNMG of van een federatiepartner die zich niet aan de regels of richtlijnen van de KNMG houden, kunnen daarop door een ander lid worden aangesproken. In deze zaak klaagt een vrouwenarts over een antroposofisch huisarts die te zien is geweest in een televisieprogramma. De klager meent dat de huisarts in dat programma patiënten heeft behandeld zonder het KNMG-standpunt ‘de arts en niet-reguliere behandelwijzen’ daarbij in acht te nemen. In de uitzending zou verweerder een patiënt hebben geadviseerd citroenzuursap met kweepeer in de onderhuid van de nek te spuiten ter bestrijding van de hooikoorts.

De Raad was op grond van het reglement genoodzaakt de klager in deze zaak niet-ontvankelijk te verklaren. In de uitspraak overweegt de Raad echter dat het verenigingstuchtrecht ook in dit soort zaken een rol kan hebben. Het federatiebestuur wordt in overweging gegeven de ontvankelijkheid van de Raad uit te breiden zodat bepaalde klachten via het federatiebestuur bij de Raad aanhangig kunnen worden gemaakt. Inmiddels heeft het federatiebestuur hierop positief gereageerd en is een tekstvoorstel tot wijziging van het reglement in voorbereiding.

B.V.M. Crul, arts
mr. D.Y.A. van Meersbergen

Raad voor de tuchtrechtspraak KNMG d.d. 19 maart 2009

Uitspraak in de zaak van A, vrouwenarts, wonende te B, klager, tegen C, huisarts, wonende te D, verweerder. Gemachtigde: mr. A.W. Hielkema.

1. Verloop van de procedure
Klager heeft bij brief van 21 juni 2008 een klacht, voorzien van drie bijlagen, tegen verweerder ingediend. Bij brief van 21 augustus 2008 heeft verweerder de Raad verzocht uitstel te verlenen voor het indienen van verweer, aan welk verzoek de Raad is tegemoetgekomen. Het verweerschrift, gedateerd 29 augustus 2008, is tijdig door de Raad ontvangen. De mondelinge behandeling van de klacht heeft plaatsgevonden op 22 januari 2009 in Domus Medica, Mercatorlaan 1200 te Utrecht. Zowel klager als verweerder is daarbij verschenen. Klager werd vergezeld door E. Verweerster werd bijgestaan door mr. Hielkema.

2. De klacht
Klager stelt – zakelijk weergegeven – dat verweerder niet heeft gehandeld conform het KNMG-standpunt ‘de arts en niet-reguliere behandelwijzen’. Hij voert daartoe aan dat verweerder als antroposofisch huisarts is verschenen in het televisieprogramma F. In dat programma zou verweerder een patiënt hebben behandeld die last had van hooikoorts. Bij die behandeling zou verweerder een geneeswijze hebben geëtaleerd die volstrekt ontoelaatbaar is. Zo zou verweerder een patiënt adviseren citroenzuursap aangevuld met kweepeer in de onderhuid van de nek te spuiten ter bestrijding van die hooikoorts. Klager meent bovendien dat de in de uitzending toegepaste therapie tot de normale praktijk van verweerder behoort. Dit zou blijken uit de informatie op de website van de praktijk van verweerder.

3. Het standpunt van verweerder
Verweerder voert gemotiveerd verweer dat er primair toe strekt dat de klacht niet ontvankelijk is aangezien klager niet rechtstreeks betrokken is bij de zaak waarover hij klaagt.

4. Beoordeling van de ontvankelijkheid
Ingevolge het bepaalde in artikel 2, eerste lid, van het Reglement tuchtrechtspraak KNMG 2008 (het Reglement) heeft de tuchtrechtspraak ten doel het weren en beteugelen van misslagen van een lid dat daardoor het vertrouwen in de geneeskundige stand ondermijnt of zich gedraagt in strijd met de waardigheid of de belangen van die stand dan wel zich schuldig maakt aan oncollegiaal optreden, onder meer zoals beschreven in de KNMG Gedragsregels voor artsen of andere KNMG Richtlijnen.

Het tweede lid van dat artikel bepaalt dat de tuchtrechtspraak het beoordelen behelst van het handelen en/of nalaten van een lid naar aanleiding van een door een ander lid ingediende klacht en het uitbrengen van een gemotiveerde uitspraak. In artikel 4 van het Reglement is aangegeven wie gerechtigd zijn een klacht in te dienen. Het artikel bepaalt dat ieder lid dat rechtstreeks betrokken is bij de zaak waarover hij klaagt bevoegd is een klacht in te dienen.

Of een klager kan worden ontvangen in zijn klacht hangt af van de beantwoording van de vraag of hij ‘rechtstreeks betrokken is bij de zaak waarover hij klaagt’. In het algemeen zal dat het geval zijn indien de klager stelt dat het handelen en/of nalaten van de verweerder direct invloed heeft op zijn positie. Daarbij kan het gaan om de behandeling of bejegening van een of meer patiënten van de klager, maar ook om kwesties die de klager in persoon betreffen. Dat laatste is bijvoorbeeld het geval als de klager financieel door het handelen wordt geraakt of de collegiale normen onderling niet worden nagekomen.

Niet gebleken is dat klager rechtstreeks betrokken is bij de zaak waarover hij klaagt. Klager is immers niet betrokken bij de patiënt(en) die door verweerder in de uitzending zijn behandeld. Ook heeft het handelen van verweerder geen directe invloed gehad op klager en bovendien treft het handelen klager niet. Zo is niet gebleken dat klager financieel getroffen is door de uitzending en is niet gesteld noch gebleken dat de collegiale normen door verweerder niet zijn nagekomen. De enige stelling dat verweerder als antroposofisch arts in een televisieprogramma is verschenen en daarbij gedragsregels heeft overtreden is voor de Raad onvoldoende om aan te kunnen nemen dat klager rechtstreeks betrokken is.

Klager kan worden toegegeven dat het verenigingstuchtrecht een ander doel dient dan het wettelijk tuchtrecht. Anders dan in het publieke tuchtrecht gaat het in het onderhavige verenigingstuchtrecht van de KNMG ook om het weren en beteugelen van gedragingen van een lid van de KNMG die het vertrouwen in de geneeskundige stand ondermijnen of in strijd zijn met de waardigheid of de belangen van die stand.

Op die grond zou het voorstelbaar zijn dat de kring van rechtstreeks betrokkenen breder geïnterpreteerd zou worden. Dit zou dan meebrengen dat ook plaats is voor een klacht van een klager over gedragingen van een ander lid van de KNMG die niet zijn gerelateerd aan een concrete casus waarbij de klager rechtstreeks betrokken is, maar het algemene functioneren als arts van de verweerder betreffen. Het Reglement biedt die mogelijkheid echter niet.

De Raad kan zich voorstellen dat het federatiebestuur van de KNMG in de situaties zoals hiervoor beschreven waarbij het vertrouwen in de geneeskundige stand aan de orde is, een klacht aan de Raad wenst voor te leggen. Voor dergelijke situaties moet het federatiebestuur (of iemand namens de federatie) als aparte klachtgerechtigde toegevoegd worden. Dat vergt een wijziging van het Reglement. Het is aan het federatiebestuur en uiteindelijk aan de Algemene Vergadering van de KNMG om een dergelijke uitbreiding van de ontvankelijkheid van de Raad te bewerkstelligen, indien deze organen dit noodzakelijk of wenselijk zouden achten.

De Raad acht publicatie van deze uitspraak van belang.

5. Beslissing

De Raad voor de tuchtrechtspraak KNMG:

- verklaart klager niet-ontvankelijk in zijn klacht;

- verzoekt de secretaris deze uitspraak geanonimiseerd ter publicatie aan te bieden aan de redactie van Medisch Contact en aan de redactie van Gezondheidszorg Jurisprudentie.

Deze beslissing is op 19 maart 2009 gegeven in raadkamer door mr. dr. H.L.C. Hermans, W.L.
Bogtstra, huisarts, dr. D. Overbosch, internist, mw. B.A.M. Verkade, arts maatschappij en gezondheid en specialist ouderengeneeskunde, M.B.M. Vermeulen, neuroloog, leden en mr. D.Y.A. van Meersbergen, secretaris.