C. difficile houdt huis in ziekenhuizen

De bacterie Clostridium difficile komt overal in Europa frequent voor in ziekenhuizen en de infectie heeft vaker dan gedacht een dodelijke afloop. Dat blijkt uit onderzoek van Martijn Bauer c.s. van onder meer het RIVM en het LUMC, dat door de The Lancet op 16 november online is geplaatst.

Infectie met Clostridium difficile leidt tot diarree, en soms tot ernstige dikkedarmontsteking waaraan verzwakte, oudere patiënten kunnen overlijden. Sinds 2003 hebben zich in de VS en Groot-Brittannië meerdere grote uitbraken van deze ziekte in ziekenhuizen voorgedaan, en sinds 2005 ook in Nederland. De uitbraken werden veroorzaakt door één zogenaamde hypervirulente stam, type 027.

Bauer c.s. namen de gegevens van 97 ziekenhuizen in 29 landen mee in hun onderzoek. De onderzoekers geven in The Lancet een overzicht van de frequentie waarmee de infectie in verschillende Europese ziekenhuizen voorkomt, alsmede van de ernst van het verloop en van de stammen die daarvoor verantwoordelijk zijn.

Er werd een grote variatie aangetroffen van de incidentie van de ziekte en de verschillende typen C. difficile. De meeste geïnfecteerde patiënten hadden een hoge leeftijd met comorbiditeit en een intestinale flora die door veelvuldig gebruik van antibiotica ernstig was aangetast. Bijna alle soorten antibiotica zijn in verband gebracht met (een toename van) de infectie, maar de laatste jaren vooral fluorchinolonen.

Na drie maanden was 22 procent van de besmette mensen overleden. 40 procent van deze sterfgevallen was ten dele toe te schrijven aan de darmbacterie. De onderzoekers noemen dat cijfer verrassend hoog. Het hypervirulente type 027 werd minder vaak aangetroffen dan verwacht: bij 5 procent van de patiënten. Ook andere stammen bleken samen te gaan met een ernstig beloop. Eén stam, type 078, bleek veel meer voor te komen dan in 2005. Deze stam vertoont overeenkomsten met 027, maar veroorzaakt diarree bij jongere patiënten.

Commentatoren Cirle Warren en Richard Guerrant (Universiteit van Virginia, VS) zeggen dat Bauer c.s. een snapshot hebben gemaakt van de relatieve distributie van klinisch relevante C. difficile-isolaten. Hun overzicht moet snel worden gevolgd door opheldering van de bijbehorende genotypische en fenotypische resistentiepatronen. Het gaat namelijk om isolaten die zich op termijn zullen vestigen in de gewone populatie, in voedsel en in dieren. En die op den duur infecties met C. difficile zullen veroorzaken onder mensen zonder risicofactoren.

Henk Maassen

The Lancet 2010, doi: 10.1016/S0140-6736(10)61266-4: Clostridium difficile infection in Europe: a hospital-based survey

• Meer nieuws