Bloedtest voor Creutzfeldt-Jakob

Een nieuw bloedonderzoek kan minieme hoeveelheden abnormale prionen aantonen. Dat blijkt uit een studie die door The Lancet online is geplaatst.

Het is nog altijd onduidelijk hoeveel mensen er precies geïnfecteerd zijn met de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD). De huidige schattingen stellen dat in het Verenigd Koninkrijk, waar waarschijnlijk de meeste mensen in aanraking zijn gekomen met ziekmakende prionen, één op de vierduizend mensen geïnfecteerd is. Maar omdat onduidelijk is hoe accuraat de huidige methoden een infectie kunnen aantonen bij mensen die nog niet ziek zijn, is onbekend hoe nauwkeurig deze schatting is.

Hoewel het mogelijk is om met conventionele immunohistochemische technieken abnormale prionen aan te tonen in hersenweefsel, lukt dat niet in bloed of andere weefsels vanwege de zeer lage concentratie aan prionen daarin. Julie Ann Edgeworth en collega’s hebben een test ontwikkeld waarmee dat wel mogelijk is.

Zij hebben gebruikgemaakt van de eigenschap van prionen dat zij binden aan verschillende materialen, waaronder metaal. Door prionen in bloed te laten binden aan metaalkorrels en vervolgens een antilichaam te laten binden aan de prionen, kunnen de prionen wel met traditionele technieken worden aangetoond, vonden Edgeworth c.s.

Zij hebben de test eerst onderzocht met bloed waarin prionen opgelost waren. Daaruit bleek dat de test zelfs prionen kon aantonen als de oplossing honderdduizend keer verdund was. Vervolgens hebben de onderzoekers gekeken hoe goed de test prionen kon ontdekken in bloed van patiënten met vCJD.

Daarvoor gebruikten zij het bloed van 21 patiënten met vCJD, 27 patiënten met de sporadische vorm van CJD, 100 controlepersonen en 42 patiënten met andere neurologische aandoeningen. De test gaf bij 15 van de 21 monsters van patiënten met vCJD een positief resultaat. In de zes andere monsters waren er mogelijk te weinig prionen aanwezig, stellen Edgeworth c.s., maar het is ook denkbaar dat niet iedereen die geïnfecteerd is prionen in het bloed heeft. Bij alle andere monsters gaf de test een negatief resultaat. De sensitiviteit van de test was daarmee 71,4 procent en de specificiteit 100 procent.

De studie laat zien dat het mogelijk is om prionen in bloed aan te tonen en suggereert dat screening van donorbloed haalbaar is, concluderen Edgeworth en collega’s.

Voordat de test ingezet kan worden voor het screenen van donorbloed moet echter nog duidelijk worden of de test voldoende sensitief is om de waarschijnlijk zeer lage concentraties prionen in het bloed van asymptomatische patiënten aan te tonen, schrijft Luisa Gregori in een commentaar op de studie. Verder moet nog beter worden uitgezocht wat de specificiteit van de test is.

Twan van Venrooij

The Lancet, online publicatie 3 februari 2011; doi:10.1016/S0140-6736(10)62308-2 en -6736(11)60057-3

Detection of prion infection in variant Creutzfeldt-Jakob disease: a blood-based assay en

A prototype assay to detect vCJD-infected blood

Meer nieuws

• Rubriek MediSein
• Nieuws