Bipolaire patiënten hebben hogere neurale excitabiliteit

Neuronen in het brein van patiënten met bipolair syndroom zijn veel gevoeliger voor prikkels dan die van gezonde mensen. Onderzoek gepubliceerd in Nature door Jerome Mertens e.a. wijst daarop. Onderzoeksleider was de befaamde hersenonderzoeker Fred H. Gage, pionier op het gebied van neurogenese. 

De onderzoekers herprogrammeerden fibroblasten van een zestal patiënten met een bipolaire stoornis tot pluripotente stamcellen en lieten die vervolgens uitgroeien tot neuronen. Vervolgens vergeleken ze deze zenuwcellen met die van een viertal gezonde mensen. De zenuwcellen van de patiënten bleken veel gevoeliger voor externe prikkels dan die van de gezonde proefpersonen. Ook de neuronale mitochondria van de patiënten bleken actiever.
Bekend was dat drie van de patiënten goed reageerden op lithium en de overige drie niet. Dat kwam wonderwel  overeen met het gedrag van de ‘gekweekte’ neuronen in een vloeistof met lithium. De excitabiliteit van de neuronen van de eerste groep nam namelijk aanzienlijk af, terwijl de neuronen van de tweede groep net zo prikkelbaar bleven als voorheen.
De onderzoekers zien daarin aanknopingspunten voor een verklaring waarom lithium soms wel en soms geen effect heeft en mogelijkheden om de pathofysiologie van het ziektebeeld op te helderen. Maar het is slechts een begin: wat het precies is dat de neurale excitabiliteit bepaalt en hoe die samen zou kunnen hangen met perioden van depressie en manie is nog onduidelijk. Het ligt voor de hand te denken dat er veranderingen in genexpressie in het spel zijn.

Henk Maassen

Nature, 2015, Doi: 10.1038/nature15526