Biomedische doorbraken in 2014
Plaats een reactieTraditiegetrouw heeft de redactie van Science een top tien samengesteld van de belangrijkste wetenschappelijke doorbraken van het afgelopen jaar. Aan kop staat het bezoek aan een komeet, maar in de ranglijst treffen we – ook als altijd – enkele biomedische doorbraken.
Dat in experimenteel onderzoek bepaalde componenten uit het bloed van jonge muizen na injectie bij oude muizen een verjonging van zowel het spierweefsel als het brein teweeg bleken te brengen, grenst aan het ongelooflijke. Ook injectie met ‘jong’ bloedplasma bleek een dergelijke uitwerking te hebben: het ruimtelijk geheugen van bejaarde muizen verbeterde. Erg terughoudend is het onderzoek niet: de eerste klinische trial waarin 18 alzheimerpatiënten bloedplasma krijgen van jonge volwassenen is namelijk al van start gegaan, zo meldt Science.
Misschien wel net zo magisch klinken de experimenten waarin onderzoekers met behulp van ‘optogenetics’, dat wil zeggen met laserlicht, heel precies bepaalde neuronen aan- of uitzetten, waarna herinneringen verwijderd bleken of valse herinneringen bleken geconcipieerd in het muizenbrein, althans voor zover dat bij deze dieren valt na te gaan. Uiteraard zou dat eventueel op de lange termijn therapeutische gevolgen kunnen hebben, bijvoorbeeld bij de behandeling van PTST. Veel slagen om de arm, want het is nog verre toekomstmuziek.
Veelbelovender is het onderzoek met zowel embryonale stamcellen als zogeheten geïnduceerde pluripotente stamcellen. Via kunstmatige herprogrammering zijn deze laatste, volwassen cellen teruggebracht naar hun oorspronkelijke pluripotente staat. Onderzoekers lieten beide soorten stamcellen uitgroeien tot bètacellen: het mogelijke begin van een curatieve behandeling van diabetes I. Ofschoon ook dat nog ver weg is, maakt de techniek het in ieder geval beter mogelijk diabetes in vitro te bestuderen.
Hoge ogen gooit ook het onderzoek waarin onderzoekers de genetische code van de E. coli bacterie uitbreidden met een extra nucleotidenpaar: X en Y, naast de bekende G-C- en A-T-paren. De onderzoekers slaagden erin de E. coli aldus resistent te maken voor virussen. De lezers van Science vonden dit zelfs de doorbraak van het jaar. Geen wonder, want potentieel zijn de mogelijkheden groot: zo kunnen bacteriën op den duur worden aangezet tot de productie van nieuwe eiwitten, nieuwe materialen en nieuwe medicijnen.
Ten slotte: vorig jaar zette Science immuuntherapie bij kanker op nummer 1. Ook nu weer noemt de redactie dit één van de gebieden waar veel vooruitgang wordt verwacht. Momenteel zijn tientallen trials gaande: van een fase-1-studie waarin ipilimumab wordt gecombineerd met een middel dat de groei van bloedvaten remt bij de behandeling van melanomen tot een fase-3-trial waarin ipilimumab en chemotherapie worden vergeleken met alleen chemotherapie bij de behandeling van longkanker.
Henk Maassen
Lees ook:
- Er zijn nog geen reacties
