Laatste nieuws
Sarah Sloot
1 minuut leestijd
Nieuws

Bijsluiters blijven abracadabra

2 reacties

‘Orodispergeerbaar’ is veruit het meest onbegrijpelijke woord dat in bijsluiters te vinden is, blijkt uit een onderzoek van TNS NIPO onder 535 mensen. Bijna de helft van de Nederlanders snapt de bijsluiter niet.

Er is al jaren veel kritiek op de leesbaarheid van bijsluiters. Erg veel vooruitgang lijkt er dus nog niet in te zitten. Het goede nieuws: ze worden veel gelezen. Meer dan 95 procent probeert de bijsluiter bij het eerste gebruik te ontcijferen. Van de Nederlanders begrijpt 43 procent soms enkele woorden of zinnen niet. Dat percentage is hoger onder ouderen en laagopgeleiden.

Anderhalf jaar geleden werd daarom het online Bijsluiterwoordenboek opgestart. De website trekt inmiddels drie- à vierhonderd bezoekers per dag, die naast ‘orodispergeerbaar’ vooral moeite blijken te hebben met de termen dispergeerbaar, keratolytisch, bètablokker en vochtretentie.

Veel lastige woorden (hematoom) kunnen in de bijsluiter vervangen worden door een meer gebruikt synoniem (bloeduitstorting). In het geval van orodispergeerbaar stuit dat op bezwaren; deze term is namelijk van overheidswege verplicht. Inmiddels is in de betreffende bijsluiter ‘instant smelttablet’ toegevoegd ter verduidelijking.

Daarnaast is AstraZeneca deze week als eerste gestart met het geven van video-uitleg bij hun geneesmiddelen. Patiënten krijgen een inlogcode voor een speciale website die ook goed toegankelijk is vanaf smartphones en tablets. Momenteel is de video voor één geneesmiddel beschikbaar, maar het biofarmaceutisch bedrijf wil op korte termijn uitbreiden.

Sarah Sloot

bijsluiterwoordenboek.nl

Lees ook:

  • Meer nieuws

Beeld: Thinkstock
Beeld: Thinkstock
Nieuws
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • ,

    Keppel Hesselink lijkt de problemen met lezen en leesbaarheid te onderschatten. Bijna de helft van de door TNS NIPO ondervraagden meldde begripsproblemen; onder laaggeletterden zal dit percentage nog hoger zijn. De LHV komt dan ook niet voor niets me...t een toolkit Laaggeletterdheid. Ook Leo Lentz, hoogleraar Tekstontwerp en Communicatie te Utrecht, wees in zijn inaugurele rede (‘Let op: begrip verplicht!’) op problemen met de leesbaarheid van bijsluiterteksten.
    Keppel Hesselink denkt dat bijsluiters onleesbaar zijn doordat alle mogelijke bijwerkingen erin opgenomen moeten worden. Naar de effecten van deze risicocommunicatie is volgens hem niet veel onderzoek gedaan. In de Kennisbank Begrijpelijke Taal van het NWO (www.kennisbank-begrijpelijketaal.nl) zijn echter vele onderzoeken naar de effectiefste presentatie van de risico’s op bijwerkingen te vinden.
    Wij vatten enkele bevindingen samen (referenties: zie de Kennisbank). Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het beter werkt om risico’s met exacte cijfers aan te geven dan met woorden zoals ‘zeldzaam’ of ‘regelmatig’. Dit bleek o.a. uit onderzoek van Knapp e.a. Volgens deze auteurs werkt een gecombineerde presentatie van cijfers en uitleg het beste. In een prospectieve RCT vonden Young en Oppenheimer dat de therapietrouw het hoogste is bij beschrijvingen van de kans op bijwerkingen in percentages.
    Wolf e.a. (2010) toonden aan dat vooral laaggeletterde patiënten waarschuwingen in bijsluiters in duidelijke, simpele taal en pictogrammen beter begrijpen.
    Er is dus zeker literatuur te vinden over de presentatie van de kansen op bijwerkingen in bijsluiters. Maar meer onderzoek naar ongewenste ‘bijwerkingen van de bijsluiter’ is zeer wenselijk. Misschien kan Keppel Hesselink onderzoek naar de ‘hypnotherapeutische nocebowerking’ (laten) verrichten.

    Martin en Karin Kabos-van der Vliet,
    taalredacteuren te Almere

  • Prof. dr. J.M. Keppel Hesselink

    arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin

    De allerbelangrijkste reden waarom bijsluiters zo onleesbaar zijn, is omdat de overheden (EMEA, FDA) van de farma-industrie eisen dat alles wat je zoal aan bijwerkingen kan verwachten en in trials gezien hebt, in de bijsluiter opgenomen moet worden, ...en dat de cultuur van de angst (en het sewen) overheerst. Als je bijsluiters uit de VS leest, wordt je al moe van de omvang van dat boekwerk...

    Als je zelf als industrie een simpele leesbare bijsluiter zou willen produceren, die bij de patienten minder angst veroorzaakt, dan wordt die bijsluiter niet geaccepteerd. Een bijsluiter is door onze regelgeving tot een nocebo geworden!

    Dat is een veel fundamenteler probleem dan die enkele moeilijke woorden. Patienten lezen de bijsluiter en of besluiten het middel niet te nemen (dokter wat een troep is dat zeg, dat wil ik niet hoor), of patienten krijgen de bijwerkingen die ze gelezen hebben, ook via het nocebo effect.

    Het wordt tijd dat we meer begrijpen van de hypnotherapeutische impact van bijsluiters op onze patienten. Die paar moeilijke woorden lijken me wel het kleinste probleem! Daar is m.i. nooit fatsoenlijk onderzoek naar gedaan!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.