Bijna elk ziekenhuis moet deel kankerzorg opgeven

De kwaliteitsnormen die Stichting Oncologische Samenwerking (Soncos) heeft opgesteld voor de behandeling van kanker hebben grote gevolgen voor de ziekenhuizen in Nederland. Slechts twee ziekenhuizen behouden hun totale zorgpakket, alle andere moeten stoppen met één of meer behandelingen die ze momenteel aanbieden. Twee ziekenhuizen raken zelfs zeven behandelingen kwijt.

Dat blijkt uit een analyse door Vincent Ho e.a. van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), die Medisch Contact vandaag online publiceert.

Het effect van Soncos-normen is het grootst bij laagvolumebehandelingen: meer dan de helft van alle ziekenhuizen moet stoppen met operaties voor slokdarm-, maag- en alvleesklierkanker, chirurgische behandeling van wekedelenkanker en complexe operaties voor baarmoederhalskanker.

Kleinere verschuivingen vinden plaats bij vaak uitgevoerde behandelingen. Bij operaties voor borstkanker gaat het om één ziekenhuis, dat inmiddels al is gestopt met borstoperaties. Zeven ziekenhuis moeten stoppen met de chirurgische behandeling van endel- en dikkedarmkanker. Als echter naast de Soncos-norm ook de  aparte norm voor endeldarmkanker wordt gehanteerd, loopt dit aantal op tot achttien. Acht ziekenhuizen moeten stoppen met de behandeling van longkanker, maar gecombineerd met de norm voor longkankeroperaties moeten tien ziekenhuizen stoppen.

De gevolgen voor patiënten lijken mee te vallen. Ongeveer 8 procent van hen zal voor behandeling moeten uitwijken naar een ander ziekenhuis. Maar het pakt anders uit als er na invoering van de Soncos-normen aanvullende afspraken komen voor verwijzing. Een voorbeeld is de zorg voor patiënten met eierstokkanker. Zij moeten nu voor nader onderzoek naar een gespecialiseerd ziekenhuis. Voor deze groep richt concentratie van zorg zich dus op een deel van de diagnostiek. Als dit ook bij andere kankersoorten gebeurt, zullen meer patiënten uit moeten wijken.

Volgens Ho e.a is het verband tussen volume en uitkomstmaten als de radicaliteit van operaties, operatiesterfte en langetermijnoverleving diffuus. Ze laten zien dat ziekenhuizen die momenteel niet aan de volumenorm voldoen niet per definitie een hogere operatiesterfte hebben vergeleken met ziekenhuizen die wél aan de norm voldoen. Dit geldt onder andere voor operaties van darm-, slokdarm- en maagkanker. Ho e.a. pleiten er daarom voor om het debat over concentratie en spreiding van zorg niet alleen op basis van ziekenhuisvolumes te voeren.

Henk Maassen

• Lees de analyse door Vincent Ho e.a. van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL)

Lees ook:

• Concentratie geen garantie voor kwaliteit
  
• Concentratie van kankerzorg onvermijdelijk
  
• Kankerdeskundigen stellen normen
  
• De concentratiehype voorbij