Bewegingsmeter screent oudere voor de operatie

Behandelaars staan soms met de rug tegen de muur, als ze moeten beslissen over een zware behandeling bij een kwetsbare oudere. Kan deze patiënt de behandeling nog aan of is afzien van behandeling beter voor de kwaliteit van leven?

Er bestaan vragenlijsten waarmee je de kwetsbaarheid van de patiënt kunt inschatten. Mooijaart bladert door de stapel lijsten die het Leids Universitair Medisch Centrum gebruikt, zoals de Mini Nutritional Assessment en de Katz-activities of daily living. ‘In de praktijk wordt de kwetsbaarheid ook vaak ‘op het oog’ ingeschat door de dokter. Dat gaat vaak goed, maar de dokter kan er ook behoorlijk naast zitten’, merkt de internist-ouderengeneeskunde.

Mooijaart hoopt dat de bewegingsmeter voor dit probleem de oplossing is. Hij onderwerpt de meter aan een onderzoek in de TENT-studie, een project van het Instituut voor Evidence-based Medicine bij Ouderen. 70-plussers die in het LUMC een zware ingreep ondergaan, krijgen poliklinisch een korte vragenlijst voorgelegd. Deze lijst bestrijkt de big four van de geriatrie: somatiek, cognitie, functioneren in het dagelijks leven en sociale omgeving. Sommige ouderen krijgen een bewegingsmeter mee naar huis. ‘We weten dat meer bewegen samengaat met langer leven, meer kwaliteit van leven en zelfs minder cognitieve achteruitgang. We weten niet of iedereen gezonder wordt door bewegen, of dat gezonde mensen meer bewegen. Maar het is in ieder geval een marker voor iemands kwetsbaarheid’, aldus Mooijaart. Beweging wordt echter nauwelijks bevraagd in de huidige vragenlijsten. Dat is ook niet te doen, want niemand kan een correct antwoord geven op de vraag: hoeveel minuten heeft u gisteren bewogen? Of: hoe lang slaapt u gemiddeld? Een bewegingsmeter kan dat wel.

Mooijaart legt twee Geneactiv-meters op tafel. De een gaat als een horloge om de pols en de ander met klittenband om de enkel. Drie eerdere onderzoeken in het LUMC lieten zien dat ouderen deze bewegingsmeters comfortabel vinden. Een van de onderzoeken keek overigens naar 60-plussers die zelf online aan de slag gingen met een coachingprogramma, verbonden aan de bewegingsmeter. Deze ouderen gingen meer bewegen en werden gezonder en gelukkiger. Dat is bij dit onder zoek niet het doel, want hier gaat het echt om het inschatten of de oudere een zware behandeling aan kan. De meter meet 80 keer per minuut de versnelling in drie richtingen. Alleen de onderzoekers zien de data, dus de zeventigplussers hoeven niet zelf aan de slag met een internetprogramma, ze hoeven alleen de meters te dragen. Hoe dan ook, de deelnemers zullen vele gigabytes aan data verzamelen over hun bewegingen overdag en hun slaap. Daar komt Phillips om de hoek kijken. ‘Wij kennen de patiënt, Phillips kent de techniek’, vat Mooijaarts de samenwerking samen. ‘Phillips is bedreven in big data-analyses en druk bezig met allerlei soorten wearables.’

Vooraf, maar ook 6 en 12 maanden na de ingreep controleren de onderzoekers hoe het met de mensen gaat. Ze kijken niet alleen naar het effect van de behandeling, maar ook algemener naar eindpunten als verpleeghuisopname, kwaliteit van leven en functioneren.

Al die data moeten uiteindelijk het antwoord geven op de hamvraag: kan een bewegingsmeter de uitkomst van de operatie voorspellen? Mooijaart is ambitieus: ‘We willen laten zien dat de bewegingsmeter hiervoor bruikbaar is, en dat hij een plaats verdient in de kliniek.

Heleen Croonen

@heleencroonen

Lees ook:

• Draagbare gezondheidsmeters in opkomst - 14 mei 2015
• Herstel van kwetsbare ouderen kan beter  - 23 april 2015
• Kwetsbare ouderen opsporen loont - 30 januari 2014