Laatste nieuws
Wetenschap

Bewegen, bewegen, bewegen

2 reacties

Gebrek aan lichaamsbeweging is een wereldwijd probleem. In aanloop naar de Olympische Spelen besteden wetenschappers, onder wie Willem van Mechelen, aandacht aan de negatieve gevolgen daarvan. In een serie artikelen roepen zij op tot actie.

© Gettyimages
© Gettyimages

Hoeveel kost gebrek aan beweging? Een groep wetenschappers heeft een dappere poging gedaan om dit voor de hele wereld uit te rekenen. ‘Een enorm karwei, want er zijn geen uniforme databases’, zegt Willem van Mechelen, hoogleraar sociale geneeskunde (VUmc). ‘De schatting waar we op uit komen, is bijzonder conservatief: 67,5 miljard dollar. Daarin zitten directe zorgkosten en indirecte kosten, zoals verlies aan productiviteit. Maar slechts voor vijf aandoeningen, waarbij lichamelijke inactiviteit een rol speelt: namelijk coronaire hartziekten, beroertes, type 2 diabetes, borst- en darmkanker. Terwijl gebrek aan beweging nog veel meer problemen veroorzaakt.’ Voor Nederland zou het om ruim 400 miljoen euro gaan.

In een van de andere artikelen uit The Lancet, staat dat het aantal overheden dat beleid heeft gemaakt om inactiviteit te bestrijden in vijf jaar fors is toegenomen, van 75 naar 90 procent. Het aantal overheden dat het beleid daadwerkelijk uitvoert ging van 44 naar 71 procent. Het levert vooralsnog weinig op: naar schatting voldeed vorig jaar wereldwijd 23 procent van de volwassenen en een verbijsterende 80 procent van de adolescenten niet aan de WHO-aanbeveling van ten minste 150 minuten matig-intensieve lichaamsbeweging per week.

Van Mechelen: ‘De mens is nu eenmaal ingesteld op behoud van energie. Als we de gelegenheid krijgen, gaan we zitten. Dat maakt interveniëren bijzonder lastig. We weten al dat een-op-een-interventies vrijwel nooit langdurig standhouden. Daar bedoel ik de individuele beweegprogramma’s mee. Ze helpen wel, maar na afloop van een begeleide interventie ebt het effect weg, omdat de weerstand die een individu kan bieden tegen een omgeving die tot lichamelijke inactiviteit leidt te laag is. Zeker als het gaat om primaire preventie, mensen die nog niets mankeren. Als je al last hebt van iets, dan is de motivatie groter om uit eigen beweging te gaan bewegen.’ Een contextuele aanpak is op bevolkingsniveau de meest effectieve optie, zegt Van Mechelen: ‘De omgeving anders inrichten, via belastingvoordelen aanzetten tot fietsen, dat soort mogelijkheden. Het is ingewikkeld: in Nederland bijvoorbeeld fietsen al veel mensen naar hun werk, maar de helft zit nog in de auto. Die krijg je er bijna niet uit, dat snap ik. Ze willen snel naar huis; er zit maar 24 uur in een dag en ze hebben ook nog wat anders te doen. Maar er valt winst te behalen op werkplekken, en zeker zo belangrijk: op scholen.’

Dat ligt politiek gevoelig, zegt Van Mechelen: ‘Er heerst momenteel een groot geloof in zelfregulatie en eigen verantwoordelijkheid. Onterecht wat mij betreft. Maar daardoor ligt ingrijpen in de omgeving gevoelig. Toch is het nodig om tot een effectieve, sectoroverstijgende aanpak te komen. Neem traplopen: we weten dat mensen voor maximaal 3 of 4 verdiepingen bereid zijn de trap te nemen. Maar in hoeveel gebouwen is het trappenhuis vindbaar? Of heeft de brandweer een dranger op de deur gezet, waardoor het openen krachttraining vereist? Ik snap wel dat brandveiligheid belangrijk is, maar hoeveel mensen overlijden aan bedrijfsbrandjes? En hoeveel aan lichamelijke inactiviteit?’

Van Mechelen vindt dat artsen meer aandacht moeten schenken aan beweging: ‘Breng het onder de aandacht, gebruik je invloed. Vraag er standaard naar bij patiënten, en spoor ze aan om te bewegen, maak het onderdeel van je beleid. Daarbij is een discussie over de effectiviteit van lichamelijke activiteit niet meer aan de orde, dat stadium zijn we voorbij. Wij hebben zelf bijvoorbeeld een bewegingsprogramma opgezet voor werknemers die van het werk verzuimen vanwege niet-specifieke lage rugpijn: dat levert 12 keer meer op dan het kost. Voor de werknemers met chronische rugklachten zelfs 26 keer.’

Sophie Broersen

The Lancet, 2016. Doi: 10.1016/ S0140-6736(16)30383-X


op zoek naar
Wetenschap sport preventie
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • b.rens

    huisarts n.p., Amsterdam

    Via belastingvoordelen aanzetten tot fietsen? Fietspaden aanleggen en goed onderhouden lijkt me een beter plan,want daar schort het nog wel eens aan.

  • P.J.M. van Loon

    orthopeed, Care to Move Deventer, OOSTERBEEK Nederland

    Van Mechelen haalt iets uit de biologie aan,dat niet zomaar klopt voor de mens in overgeciviliseerde maatschappijen . Alle levende dieren optimaliseren onder natuurlije omstandigheden tijdens de groei tot energiezuinige "machines" en horen daar hun d...uurzame gezondheid uit te halen. Het is de techniek, de door de mens gecreerde leefwijze en leefomgeving ( externe factoren, Darwin)die die optimalisatieprocessen afremt.Dat geldt zeker voor de groeiende mens, wat nu in het RIVM rapport pijnlijk wordt neergelegd.
    Het is al lang bekend dat zittende kinderen (adel in de 18e eeuw, maar extreem zichtbaar bij kinderarbeid door het pauperdom in de negentiende eeuw)de vorm en functieoptimalisatie niet voor elkaar kregen.
    Het is de razendsnelle verspreiding van de stoel om op te zitten, als democratisering van de troon der machtigen ( keizer, koning, maar later ook de voorzitter ) die ieder mensenlichaam in een zeer ongunstige houding brengt. Het was bekend dat het kinderlichaam hierdoor vervormt en niet aan een optimale vorm (houding)en functie (flexibiliteit,homoiostase)toekomt, wat alle orgaansystemen op een achtersdtand kan zetten.Het zijn de TV, het bankstel, de stoel en de electronica die zittend ( bijna altijd verkeerd) wordt bediend, die de gezondheid, nu vrijwillig, bedreigen. In het preventief geneeskundig denken, overgenomen door het onderwijssysteem ( vooral in Duitstalig Europa en voortlevend in Oost Europa)zijn tot de jaren zestig zeer krachtige preventiemethoden ingevoerd, waar we nu vrijwel geen weet meer van hebben.De politiek raakt dan ook stuurloos omdat dit basale geneeskundig denken ook niet meer geborgd is en aan de politiek kenbaar wordt gemaakt, zoals Em. Prof Doeke Post nog wel probeerde. We kunnen rond de relatie zitten en ziek worden veel leren van de 19e eeuwse hygienisten, zeker als we de kennis van de orthopedie (=goed groeien), de gymnastiek en de heilgymnastiek erbij pakken. Goede houding en flexibiliteit zijn leerbaar en sterk preventief

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.