Behandeling complicaties bepaalt mortaliteit

Ernstige complicaties na een zware chirurgische ingreep komen voor bij ongeveer één op de zes patiënten. De mortaliteit die daarmee samenhangt, heeft echter minder van doen met de complicaties zelf, dan met de wijze waarop artsen en verpleging ermee omgaan. Dat blijkt uit een studie van Amir Ghaferi c.s. die NEJM vorige week publiceerde.

Patiënten die zijn opgenomen in ziekenhuizen met een hoge mortaliteit, lopen bij een vergelijkbaar patroon van complicaties twee keer zoveel risico te overlijden als patiënten in een ziekenhuis met lage mortaliteit, zo stellen de onderzoekers vast. Dit is in strijd met de algemene aanname dat verhoogde sterfte te maken heeft met een hoger percentage complicaties. Wat ziekenhuizen met een lage mortaliteit onderscheidt van ziekenhuizen met een hoge, is de mate waarin ze in staat zijn het leven van patiënten met ernstige complicaties te redden.

De onderzoekers maakten voor hun studie gebruik van de medische gegevens van 84.730 patiënten die algemene of vasculaire chirurgie ondergingen in 186 ziekenhuizen in de VS. Ze verdeelden de ziekenhuizen vervolgens in vijf groepen met oplopende mortaliteit. Die varieerde behoorlijk: van 3,5 procent in de ‘beste’ ziekenhuizen tot 6,9 procent in de ‘slechtste’. Maar veel verschil in het aantal complicaties tussen ziekenhuizen was er niet: 16,2 procent in de ‘beste’ en 18,2 procent in de ‘slechtste’.

In de ziekenhuizen met de laagste mortaliteit overleed 12,5 procent van de patiënten als gevolg van complicaties, in de ziekenhuizen met de hoogste mortaliteit was dat 21,4 procent. In de laatste categorie kwamen postoperatieve bloedingen bijvoorbeeld ongeveer even vaak voor als in de eerste, maar patiënten liepen daar 50 procent meer risico eraan te overlijden.

Ook eerdere studies wijzen op het fenomeen failure to rescue: mortaliteit als gevolg van een inadequate reactie op complicaties. De klinische mechanismen die daarbij een rol spelen, zijn nog niet geheel duidelijk, stellen Ghaferi c.s.

Zeker is dat het draait om tijdige herkenning van complicaties en effectieve behandeling ervan. Het eerste heeft te maken met een efficiënt werkend team dat onderling goed communiceert. Het tweede hangt af van de tijdige toediening van antibiotica bij patiënten met sepsis, snelle plaatsing op een intensive care en de beschikbaarheid van interventiecardiologen bij een acuut myocardinfarct. HM

NEJM 2009; 361: 1368-75: Variation in Hospital Mortality Associated with Inpatient Surgery.