Basisarts in Malawi - Uterus myomatosus

Een kleine week nadat ik de eed van Hippocrates had afgelegd, zat ik eind maart 2005 in het vliegtuig op weg naar een streekhospitaal in Nkhoma, Malawi. Al vanaf de prille fase van mijn studie wist ik dat ik in de tropen wilde werken. Over het hoe, waarom en wanneer had ik nu lang genoeg gepiekerd. Het werd hoog tijd om drie maanden werkervaring op te doen in het veld.

Op een van de spreekuren van de outpatient department zag ik een vrouw met een enorme buik. Aangezien haar fundus het xifoïd al dicht was genaderd, leek mij, als jong en geestdriftig ‘obstetricus’, een zwangerschap met een amenorroeduur van 36 weken zeker niet onwaarschijnlijk.

Dat de vrouw al negen jaar niet meer menstrueerde en 59 jaar bleek te zijn, betekende het eind van deze hypothese. De klachten van de patiënte waren onder andere chronische moeheid, sporadisch vaginaal bloedverlies en pijn in haar rechterzijde. Daarnaast uiteraard een scala aan praktische bezwaren over haar nog steeds in omvang toenemende buik. Haar tensie bleek aan de hoge kant te zijn (150/90) en bloedonderzoek toonde een lichte anemie (Hb 8 g/dl). Een echo van het bekken toonde een groot multiloculair cysteus-proces, mogelijk uitgaande van een van de ovaria.

Met knikkende knieën liep ik een week later in de richting van de operatiekamer om de cyste te verwijderen. Het in dit missiehospitaal gebruikelijke gebed voorafgaand aan de incisie leek op dit moment onmisbaar voor alle aanwezigen. Na het openen van de buik van symfyse tot bijna xyfoïd bleek er sprake te zijn van een massale, verkleefde uterus myomatosus, zo groot als een basketbal. Na met drie man koortsachtig te hebben geploeterd, tilden we drieëneenhalf uur later en twee liter bloed verder de uterus in haar geheel uit het bekken. De anatomie van de ovaria was onherkenbaar. De uterus woog zeker 8 tot 10 kilo en was gevuld met necrotisch weefsel en vocht. De patiënte was na bloedtransfusie hemodynamisch stabiel en tien kilo lichter...

Hoewel ik als basisarts nog weinig kennis en ervaring heb, vraag ik me af welke opleiding mij ooit op een dergelijke situatie zal kunnen voorbereiden.

Schelto Kruijff, werkte als basisarts drie maanden in een streekziekenhuis in Nkhoma, Malawi

.