Laatste nieuws
Achter het nieuws

Artsen zetten ergernis om in Prullenbakvaccin

Steeds meer huisartspraktijken melden zich aan

1 reactie
Rob Engelaar/ANP
Rob Engelaar/ANP

In een vloek en een zucht zetten drie artsen een website op om te voorkomen dat overgebleven covidvaccins in een ­prullenbak eindigen. Het artseninitiatief lijkt in weerwil van ministeriële kritiek in een behoefte van huisartsen en hun patiënten te voorzien.

Drie uur slaap per nacht. Dat houdt Marlies Schijven over sinds Prullenbakvaccin bestaat. Want naast haar chirurgenwerk draait ze in haar vrije tijd piket­diensten voor Prullenbakvaccin. ‘Dan verifieer ik of de huisartsen die zich aanmelden voor de site, dat ook echt zelf hebben gedaan. Er zijn patiënten die zo eager zijn om een restvaccin te ontvangen, dat ze het BIG-nummer van hun huisarts achterhalen en zo die praktijk proberen aan te melden.’

Prullenbakvaccin.nl is een onlinestek waar zorgverleners die restjes covidvaccin overhouden uit een aangebroken flacon, deze kunnen aanbieden aan volwassenen die niet willen wachten tot ze aan de beurt zijn in het overheidsschema. Het is een initiatief van Schijven, huisarts Marco Blanker en huisarts in opleiding Bernard Leenstra, dat ze met hulp van softwareontwikkelaar Anees Saban op 10 mei lanceerden.

Verontwaardiging

De opmaat naar Prullenbakvaccin was een foto die huisarts Marco Blanker eind april op Twitter plaatste van een prullenbak vol opgetrokken AstraZeneca-vaccins. Hij moest ze weggooien, omdat er bij ­lange na niet zoveel patiënten voor de inenting waren komen opdagen als hij had ingeschat toen hij de spuiten optrok. Blanker en Bernard Leenstra ­vonden elkaar via social media in hun ergernis over het wisselende overheids­beleid rond dit vaccin, waardoor patiënten aarzelden en niet kwamen opdagen.

En dat zette de raderen bij Schijven in gang, die een trackrecord heeft als het gaat om digitale zorgvernieuwingen. Zij benaderde Leenstra, die ze al kende, met een idee voor een vraag- en aanbodsite om spillage tegen te gaan, die vervolgens in een weekeinde in elkaar werd gezet. Tientallen huisartspraktijken haakten aan; tijdens het pinksterweekend deden er al ruim honderd mee.

‘Fantastisch hoeveel bijval we krijgen en dat in zo’n korte tijd zoveel huisartspraktijken zich aanmelden’, aldus een opgetogen Schijven. ‘Dat ze dat doen, geeft aan dat het moeten weggooien geen marginaal probleem is. De verontwaardiging die ontstond over de volle prullenbak van Blanker was van iedereen. Iedere huisarts houdt spuitjes over. Er is veel in prullenbakken verdwenen. Maar daarvoor hebben we niet op vaccins zitten wachten. Het zijn onze wapens.’

Koude douche

De site ontlast ‘als mooie bijvangst’ ­huisartsen bij hun vaccinatietaak, zegt huisarts Marco Blanker. ‘Als je tien prikken overhebt, ben je drie uur mensen aan het bellen of zij ervoor willen komen. Dat kun je niet verwachten van huisartsen. Nu ben je in een kwartier de spuiten kwijt aan mensen die dat willen.’

Ook vanuit de vraagkant is de belangstelling groot, zien Blanker en Schijven. Het sitebezoek fluctueert inmiddels tussen de 400 duizend en 600 duizend hits per dag, maar kende ook uitschieters tot 80 duizend per uur en anderhalf miljoen mensen per dag. Schijven: ‘Niet normaal meer. Maar ook fijn. Het is echt een artsen­initiatief. Ik denk dat we iets goed, iets uitlegbaars doen.’ Blanker: ‘Zelfs nu maar tien minuten op de site zichtbaar is als een praktijk vaccins beschikbaar heeft, is dat genoeg om aanloop te creëren en prikken weg te zetten.’

Des te kouder voelt de douche die kwam in de vorm van Hugo de Jonges reactie. De VWS-minister liet eerst weten Prullenbakvaccin ‘geen verstandig idee’ te vinden, en later ‘heel onhandig’. Het zou de vaccinatieverdeling van het RIVM doorkruisen en uitgaan van de volgens De Jonge onterechte aanname dat er heel veel vaccins overblijven. Ook noemde hij de vormgeving ‘minder gelukkig’. Hij opperde dat huisartsen in hun regio overgeschoten vaccins kunnen delen. Na de kritiek volgde uiteindelijk schoorvoetend wat steun: ‘Als je kunt zorgen dat prikken in een bovenarm gaan in plaats van in de prullenbak terechtkomen: altijd doen.’

‘Je moet hier niet ver voor gaan reizen’

Blanker: ‘Uit de belangstelling blijkt dat mensen willen worden gevaccineerd. Heel Nederland juicht Prullenbakvaccin toe, behalve de beleidsmakers. De Jonge ­illustreert dat hij niet weet wat er speelt. Huisartsen werken allang regionaal samen. Maar als je hiervoor collega’s moet bellen, ben je ook weer uren aan het bellen. Huisartsen moeten dit er allemaal bij doen, je energie raakt een keer op.’

Schijven: ‘Prima als er huisartsen in ­appgroepjes zitten en zo elkaar kunnen helpen. Maar wij doorkruisen geen overheidsbeleid met wat wij doen, we volgen en steunen overheidsregels. We handelen en verhandelen niet. Voor dichte potjes is beleid met vaccinmakelaars. Het gaat ons echt om de spillage, het weggooien van resten in opengebroken potjes voor­komen.’ Schijven werkt overigens zelf één dag in de week voor hetzelfde ministerie als waaruit de kritiek komt, sinds ze vorig jaar werd aangesteld als chief medical ­information officer om over zorgvernieuwing mee te denken. Op die ironie wil ze niet ingaan. ‘Prullenbakvaccin doe ik op ­persoonlijke titel. Die rollenscheiding wil ik aanhouden.’

Blauwe huisjes

De belangstelling dwong de makers om de site in de eerste week aan te passen. Zo wordt bijvoorbeeld nog meer benadrukt dat mensen niet zelf naar praktijken ­moeten bellen, en dat afreizen geen vaccin­garantie biedt. Om lange wachtrijen te voorkomen, kortten ze de tijdsduur waarop te zien is dat er ergens vaccins over zijn steeds verder in tot inmiddels slechts tien minuten.

Daardoor zijn er maar af en toe ‘blauwe huisjes’ – teken van beschikbare vaccins – op de overzichtskaart van de site te zien. Dat wordt een beetje ondervangen door student datawetenschappen Ivo de Geus, die zelf snakt naar inenting ‘om weer te kunnen reizen’. Hij zette het Twitter­account PrullenbakVaccinAlert op, dat om de tien minuten updates van de ­Prullenbak-kaart maakt waar mensen een melding van kunnen krijgen via dit medium. Zijn alertsysteem, dat hij in overleg met Prullenbakvaccin maakte, heeft al ruim vijfhonderd volgers ver­zameld. ‘Fantastisch dat het zo wordt ondersteund’, vindt Blanker. Schijven: ‘Prullenbakvaccin werkt alleen als er echt bij jou in de buurt iets beschikbaar is. Je moet hier niet ver voor gaan reizen.’

Tweede vaccin

Ook is de vraag hoe mensen vervolgens hun tweede vaccin krijgen. Daar is de betrokken huisarts verantwoordelijk voor, aldus Blanker en Schijven, die uit het oogpunt van informed consent met de patiënt een plan moet opstellen. Blanker: ‘Je mag verwachten dat je in de tweede ronde ook prikken over hebt. Of artsen zullen voor die ronde iets meer moeten bestellen. Dat zal niemand ons kwalijk nemen, want dat wordt gecompenseerd doordat we al zuinig optrekken.’

Verder wordt op de site niet inzichtelijk hoeveel vaccins precies beschikbaar zijn, en worden geen data vastgelegd over het totale aantal geredde vaccins. Blanker: ‘Je kunt verwachten dat het om één tot maximaal tien doses per keer gaat, of hooguit twintig als je een keer twee flesjes hebt klaargemaakt. Het is bewerkelijk voor praktijken om zulke informatie in te moeten voeren. En het primaire belang ligt daar ook niet. Snelheid is belangrijker dan het precieze getal, omdat je wil dat die prikken naar mensen gaan. Op de priklocatie wordt snel duidelijk om ­hoeveel het gaat.’

De artsen hopen dat andere zorginstel­lingen aanhaken. Blanker: ‘Ziekenhuizen vragen nu of er personeelsleden zijn die een restvaccin willen. Dat is ook een prima bestemming zolang er nog medewerkers zijn die dit willen. Het kan haast niet anders dat GGD’s ook spillage hebben. Daar zal ook weleens een ampul vallen en zuinig worden geprikt. Zelfs als alle genodigden opdagen, houd je wat over.’

PrullenbakVaccin - Red het COVID vaccin uit de prullenbak!

PrullenbakVaccinAlert (@VaccinAlert) / Twitter

Lees meer
Achter het nieuws vaccinatie covid-19
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Harm Rutten

    Chirurg, Eindhoven

    Wat een geweldig initiatief van Marco en Marlies. En hoe goed illustreert dit hoe fout bestuurders en het ambtelijk apparaat is als het om individuele patiënten gaat. Als dokters staan we naast onze patiënt en moeten voor hun problemen oplossingen vi...nden. Steeds weer gaan bestuurders op de stoel van de dokter zitten terwijl ze geen flauw idee hebben van de verantwoordelijkheden van een dokter naar zijn/haar patiënt. De individuele patiënt is onze verantwoordelijkheid, de volksgezondheid is de verantwoordelijkheid van de overheid en daar kan nog heel wat verbeterd worden!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.