Laatste nieuws
Uitspraak tuchtcollege

Artsen niet meer vogelvrij op internet

Plaats een reactie

Met enige regelmaat zijn op internet beschuldigende of grievende uitlatingen over artsen of andere hulpverleners te vinden. Het meest bekende voorbeeld is de ‘zwarte lijst’ van de organisatie SIN-NL, waarop een aantal artsen, beleidsmakers en bestuurders uit de gezondheidszorg van negatieve commentaren wordt voorzien. Een van hen, de Groningse neuroloog Jan Kuks, ondernam daartegen juridische stappen, maar verloor. De rechter in Groningen oordeelde in september 2009 dat artsen een zekere mate van negatieve publiciteit hebben te verdragen. Volgens deze rechter ging SIN-NL niet ‘over de grens’.

Dat is wel het geval met de vervolgactie van deze organisatie. SIN-NL riep een specifiek op Kuks gerichte website in het leven, met ernstige en ongefundeerde beschuldigingen. De inhoud van de website en de manier waarop deze was ingericht, worden door de Utrechtse rechtbank onrechtmatig geoordeeld. SIN-NL wordt opgedragen de website van het net te verwijderen.

Zaken als deze wijzen op een in algemene zin moeilijk te beantwoorden vraag: waar houdt de vrijheid van meningsuiting op? In onze samenleving is er enige ruimte om publiekelijk oncontroleerbare, niet onderbouwde of zelfs beschadigende uitlatingen over artsen te doen (de Groningse uitspraak). Naarmate deze uitlatingen echter specifiek op een bepaalde persoon zijn gericht en ernstiger en ongefundeerder zijn, worden juridische grenzen overschreden (onderstaande Utrechtse uitspraak). Van een vrijbrief om artsen of zorginstellingen te belasteren is dus geen sprake, maar het antwoord op de vraag naar het onderscheid tussen aanvaardbare en niet-aanvaardbare uitlatingen kan niet in algemene zin worden gegeven. Dat zal van geval tot geval moeten worden beoordeeld.

Websites als die van SIN-NL kunnen hulpverleners kopschuw maken en dragen zo bij aan het fenomeen dat zij zeggen te bestrijden, namelijk gebrekkige openheid over incidenten en fouten. Wij hopen dat artsen zich daardoor niet van de wijs laten brengen. De beroepsgroep zelf propageert al langere tijd open en eerlijke informatie over ‘medische missers’. Volle kracht vooruit, zouden wij zeggen.

B.V.M. Crul, arts
prof. mr. J. Legemaate

Rechtbank Utrecht d.d. 23 juni 2010 (ingekort door redactie MC)

Vonnis in kort geding van 23 juni 2010 in de zaak van J. Kuks, (…), eiser, tegen S. Hankes, (…), gedaagde, (…)

1. De procedure

(…)

2. De feiten

(…)

2.6. Hankes heeft de website www.sin-nl.org in het leven geroepen. Op deze website is een zogenaamde ‘zwarte lijst’ opgenomen, waarop een foto en de naam van Kuks is geplaatst onder vermelding van de tekst:

‘Kuks. Medisch specialist UMC Groningen. Weigert eerlijke diagnostiek, informatie en herstelbehandeling aan slachtoffer van medische fout.’

Kuks heeft bij e-mail van 19 december 2007 verzocht zijn foto, naam en de begeleidende tekst van de website te verwijderen.

2.7. Hankes heeft haar medewerking verleend aan het in het tijdschrift Medisch Contact van 9 april 2009 gepubliceerd artikel ‘Wakker schudden met shocktherapie’. Dit artikel betreft een interview met Hankes waarin zij haar bezorgdheid uitspreekt over de wijze waarop patiënten na een medische fout worden behandeld door de medische sector in Nederland en Europa. (…)

2.8. In Medisch Contact van 28 mei 2009 heeft Kuks door middel van een ingezonden brief op voornoemd artikel gereageerd.

2.9. Hankes is bij de rechtbank Groningen een procedure in kort geding gestart tegen Kuks, waarin zij onder meer heeft gevorderd Kuks te veroordelen tot het plaatsen van een rectificatie in Medisch Contact. Hankes heeft in die procedure gesteld dat Kuks met de publicatie van de door hem ingezonden brief zijn beroepsgeheim heeft geschonden, omdat uit de brief duidelijk is op te maken dat het voorbeeld dat Kuks noemt, Hankes betreft. Aldus heeft Kuks onrechtmatig jegens Hankes gehandeld.

Kuks heeft ter gelegenheid van die procedure een eis in reconventie ingesteld, waarin hij onder meer heeft gevorderd Hankes te veroordelen tot het verwijderen van Kuks van de zwarte lijst en de daarmee samenhangende omschrijving van Kuks, alsmede tot het plaatsen van een rectificatie op de website van SIN-NL.

2.10. Na de publicatie van de ingezonden brief van Kuks, en voorafgaand aan de mondelinge behandeling van de zaak op 9 september 2009 bij de rechtbank Groningen, heeft Hankes zelf (meerdere malen) nadrukkelijk de publiciteit gezocht, waarbij zij heeft verklaard dat zij de persoon is die door Kuks in zijn brief als patiënt is bedoeld (…).

Uiteindelijk heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Groningen in haar vonnis van 25 september 2009 onder meer het volgende overwogen:

(...)

6.3. De voorzieningenrechter stelt voorop dat SIN-NL in het kader van het bereiken van haar doel, waarbij zij – zoals zij heeft gesteld – door de medische sector wordt tegengewerkt omdat medische fouten en de gevolgen daarvan in de doofpot worden gestopt en er in de medische wereld een cultuur van ‘elkaar dekken’ bestaat, op een stevige wijze de publiciteit mag zoeken waarbij het haar, gelet op de aard van de gestelde tegenwerking, toekomt om publieke figuren uit de medische wereld openlijk op hun verantwoordelijkheid aan te spreken en te beschuldigen indien deze verantwoordelijkheden niet worden nagekomen. (…)

6.4. Daartegenover staat dat (gedaagde) zonder dat een bezwaarcommissie of een tuchtrechtelijk college zich op een negatieve wijze over zijn functioneren heeft uitgelaten op de ‘zwarte lijst’ is geplaatst. Daarbij dient evenwel betrokken te worden dat een hoge (medische) functie zoals door (gedaagde) wordt bekleed met zich mee kan brengen dat er (in het openbaar) kritiek op het functioneren wordt geuit en dat men daartegen (tot op zekere hoogte) ook bestand moet zijn, hetgeen door (gedaagde) ook zelf is erkend. (…)

6.5. Alles afwegende, is de voorzieningenrechter van oordeel dat in dit concrete geval gezien de specifieke hiervoor genoemde omstandigheden aan het belang van SIN-NL een zwaarder gewicht dient te worden toegekend dan aan het persoonlijk belang van (gedaagde). Derhalve zullen de vorderingen van (gedaagde) worden afgewezen. (...)’

2.11. In Medisch Contact van 7 januari 2010 is een artikel geplaatst van I. Lutke Schipholt, met als titel ‘Dokters vogelvrij op internet’. In dit artikel wordt onder meer door Kuks een reactie gegeven op het vonnis van de rechtbank Groningen van 25 september 2009.

2.12. In januari 2010 is de website www.jankuks.nl publiek toegankelijk geworden op internet. De rechthebbende op de website is SIN-NL. Op de website is onder het kopje ‘medische misdrijven’ onder meer het volgende vermeld:

‘(...) Dokter’ Kuks maakt zich schuldig aan fraude, mishandeling, het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, het achterlaten van een hulpbehoevende in nood en doodslag c.q. moord op termijn, door het bewust en met opzetten weigeren van adequate medische begeleiding. De rechtbank te
Groningen oordeelde op 25 september 2009 dat SIN-NL neuroloog Kuks op de zwarte lijst mag handhaven. Dokter Kuks heeft geen hoger beroep aangetekend, dus de uitspraak is definitief.’

Onder het kopje ‘home’ op dezelfde website staat het volgende vermeld: (…)

2.13. Bij brief van 30 maart 2010 heeft Kuks via zijn raadsman Hankes verzocht de gewraakte publicaties van internet te verwijderen. Hankes heeft hieraan niet voldaan, de website www.jankuks.nl, en daarmee de gewraakte publicaties, is nog steeds publiekelijk toegankelijk.

3. Het geschil

3.1. Kuks vordert – samengevat – om Hankes bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, te veroordelen;

a-g (…).

3.2. Ter onderbouwing van zijn vorderingen stelt Kuks dat Hankes onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld. Daartoe voert Kuks aan dat door het plaatsen van uitlatingen als ‘schuldig aan fraude, mishandeling, het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, het achterlaten van een hulpbehoevende in nood en doodslag e.g. moord op termijn’ op internet Kuks zonder redelijke grond van zeer ernstige misdrijven wordt beschuldigd. De gewraakte uitlatingen zijn disproportioneel, zijn aan te merken als smaad(schrift) en tasten de eer en goede naam van Kuks aan. Bovendien worden de uitlatingen geplaatst op een website die de naam van Kuks draagt, zonder dat toestemming is gegeven voor het gebruik van de naam van Kuks.

4. De beoordeling

(…)

De uitlatingen op de website jankuks.nl

4.9-10. (…)

4.11. Bij de beoordeling van de vraag of de door Hankes op de website jankuks.nl geplaatste uitlatingen, zoals genoemd onder 2.12, jegens Kuks onrechtmatig zijn, staan twee, ieder voor zich hoogwaardige maatschappelijke en persoonlijke belangen tegenover elkaar: aan de ene kant het belang dat rechtspersonen en individuele burgers niet door uitlatingen op internet worden aangetast in hun eer en goede naam, aan de andere kant het belang dat individuele burgers zich in het openbaar kritisch, informerend en/of waarschuwend moeten kunnen uitlaten ter signalering van misstanden die de samenleving raken. Welke van deze belangen in het concrete geval zwaarder dient te wegen hangt of van de in onderling verband te beschouwen omstandigheden. Daarbij zijn de volgende omstandigheden van belang (…).

Ten eerste is de aard van de uitlatingen en de ernst van de voor Kuks te verwachten gevolgen van belang. De op de website vermelde uitlatingen vormen zeer zware en diffamerende beschuldigingen. Hierbij wordt gewezen op de volgende bewoordingen, genoemd onder 2.12: ‘schuldig aan fraude, mishandeling, het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, het achterlaten van een hulpbehoevende in nood en doodslag c.q. moord op termijn, door het bewust en met opzetten weigeren van adequate medische begeleiding.’ Deze bewoordingen zijn door Hankes niet door feiten gestaafd, noch op de website zelf, noch ter gelegenheid van het onderhavige kort geding, en suggereren dat Kuks in strafrechtelijke procedures veroordeeld, althans verwikkeld is. Voldoende aannemelijk is dat dergelijke kwalificaties ernstige gevolgen (kunnen) hebben voor de beroepsuitoefening van Kuks als neuroloog en voor de reputatie van zijn praktijk in het UMC Groningen. Ten tweede wordt de ernst van de misstanden welke de uitlatingen aan de kaak beogen te stellen meegewogen en de mate waarin de beschuldigingen ten tijde van de uitlatingen steun vonden in het toen beschikbare feitenmateriaal.

(…)
Tot slot moet in aanmerking worden genomen de omstandigheid dat de uitlatingen op internet zijn gedaan en de wijze waarop zij zijn vormgegeven. Uit de door Kuks overgelegde stukken blijkt genoegzaam dat, wanneer men op internet zoekt naar informatie over (de neuroloog) Jan Kuks, vele zoekresultaten voeren naar de uitlatingen op de website jankuks.nl.

Gewicht moet voorts worden toegekend aan de wijze waarop de website jankuks.nl is ingericht. Op de zogenaamde homepage van jankuks.nl staat Kuks afgebeeld met een zwart balkje voor zijn ogen, met daarboven de tekst ‘Aanklacht tegen prof. dr. Jan Kuks neuroloog’ en verder worden de uitlatingen gedaan onder een kopje ‘medische misdrijven’. Door deze wijze van vormgeven wordt op niet mis te verstane wijze gesuggereerd dat Kuks in strafrechtelijke procedures veroordeeld is of als verdachte is aangemerkt.

4.12. Op grond van het voorgaande moet worden geconcludeerd dat ook de inhoud van de website jankuks.nl als onrechtmatig jegens Kuks moet worden beschouwd en dat het belang van Kuks op bescherming van zijn eer en goede naam zwaarder dient te wegen dan het door Hankes gestelde belang bij handhaving van de website en de uitlatingen daarop.

4.13. Dit betekent dat ook hetgeen voor het overige wordt gevorderd onder a en b alsmede hetgeen is gevorderd onder c, waartegen Hankes geen specifiek verweer heeft gevoerd, op de in het dictum aan te geven wijze zal worden toegewezen. Ook de onder e gevorderde dwangsom zal worden toegewezen, zij het dat daaraan een maximum zal worden verbonden.

4.14. Het door Kuks gevorderde verbod aan Hankes, om de naam Jan Kuks in de naam van haar website en in publicaties op het internet of in andere publicaties te gebruiken (vordering onder d), is echter te algemeen geformuleerd om voor toewijzing in aanmerking te komen. (…)

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1. beveelt Hankes, om binnen 24 uur na betekening van dit vonnis de website www.jankuks.nl en daarin opgenomen passages zoals hiervoor in 2.12 vermeld van internet te verwijderen en verwijderd te houden,

5.2. beveelt Hankes, om binnen 24 uur na betekening van dit vonnis bij de domeinnaamhouder van de website www.jankuks.nl een verzoek in te dienen tot het verwijderen en verwijderd houden, van de website www.jankuks.nl en de daarin opgenomen passages zoals hiervoor in 2.12 vermeld met gelijktijdig afschrift van dat verzoek aan Kuks,

5.3. beveelt Hankes, om binnen 24 uur na betekening van dit vonnis bij elk van de exploitanten van de zoekmachines genoemd onder c in het petitum van de dagvaarding een verzoek in te dienen tot het verwijderen en verwijderd houden van de hiervoor in 2.12 vermelde inhoud, met gelijktijdig afschrift van die verzoeken aan Kuks,

5.4. bepaalt dat Hankes voor iedere overtreding van het onder 5.1 tot en met 5.3 bepaalde, aan Kuks een dwangsom verbeurt van 5000 euro, vermeerderd met 500 euro voor iedere dag of gedeelte van een dag dat de betreffende overtreding voortduurt, tot een maximum van 50.000 euro per overtreding,

5.5. veroordeelt Hankes in de proceskosten, aan de zijde van Kuks tot op heden begroot op 1152,89 euro,

5.6. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.7. wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.A.M.E. van der Burg-van Geest en in het openbaar uitgesproken op 23 juni 2010.

<strong>Integrale tekst van dit artikel</strong>
medische fouten
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.