Artsen melden vaker euthanasie
1 reactieIn 2009 hebben artsen 2636 gevallen gemeld van levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding bij de vijf regionale toetsingscommissies euthanasie.
Dat staat in het jaarverslag van de toetsingscommissies die minister Klink vandaag naar de Eerste en Tweede Kamer stuurde. Het aantal meldingen lag in 2009 hoger dan in 2008 (2331 gevallen) en 2007 (2120 gevallen). De stijging – die al in 2006 inzette – veroorzaakt overbelasting van de toetsingscommissies waardoor artsen langer moeten wachten op een oordeel over hun handelen bij euthanasie. In 2009 bedroeg de wachttijd 37 dagen, terwijl dat in 2007 nog 28 dagen was. De KNMG noemt deze lange beoordelingstijd zorgwekkend. Dat vonden de toetsingscommissies ook. Ze vroegen en kregen dit jaar ambtelijke versterking om de wachttijd te verkorten.
De commissies oordeelden afgelopen jaar negen keer dat een arts niet volgens de zorgvuldigheidseisen heeft gehandeld. In 2009 werd er in totaal 2443 keer euthanasie toegepast, 156 keer hulp bij zelfdoding verleend en 37 keer betrof het een combinatie van beide.
De commissies constateren dat in 2009 het gebruik door de meldend artsen van euthanatica conform de ‘Standaard Euthanatica’ (aanzienlijk) is toegenomen. ‘Dit lijkt mede te zijn ingegeven door de aandacht die in Medisch Contact van november 2008 aan dit onderwerp is besteed’, aldus de commissie. ‘Niettemin kwamen de commissies ook in dit verslagjaar (2009) in vier gevallen op basis van de dosering van euthanatica tot het oordeel dat de arts niet conform de zorgvuldigheidseisen had gehandeld.’
Andere ongebruikelijke toegepaste euthanasiegevallen (5 gevallen) betroffen onder meer hulp bij zelfdoding waarbij de arts niet aanwezig was en het niet raadplegen van een SCEN-arts. Er waren geen meldingen van hulp bij zelfdoding aan patiënten met psychische problematiek.
Het merendeel van de euthanasietoepassingen vond bij de patiënten thuis plaats, 170 gevallen in het ziekenhuis, 77 gevallen in het verpleeghuis en 111 gevallen in het verzorgingshuis. 161 gevallen werden elders, zoals in een hospice of bij familie van de patiënt voltrokken.
Ingrid Lutke Schipholt
Het rapport staat op http://www.euthanasiecommissie.nl/
De commissie verwijst in haar rapport naar berichten in Medisch Contact over toezicht op euthanasie en standaard euthanatica:
- Verscherpt toezicht euthanasie
- KNMG: Uitvoering euthanasie: gebruik KNMP Standaard Euthanatica!
- Uitvoering euthanasie: gebruik KNMP Standaard Euthanatica!
,
Onder patiënten en artsen lijkt er een normverschuiving in de euthanasiecriteria gaande. Het criterium wordt opgerekt in de richting van ‘gebrek aan kwaliteit van leven’.
Wij zien dat terug in de mate van lijden, die patiënten ervaren op het moment ...van hun verzoek. Ook het lijden dat men vreest, wordt steeds meer als ondraaglijk ervaren. Daarnaast zien we dat bij een verzoek om euthanasie, vanwege ‘ondraaglijk lijden’, soms een datum van uitvoering wordt gekozen die nog ver in de toekomst ligt.
Het begrip ondraaglijk lijden als criterium bij euthanasie zou wellicht herijkt moeten worden. Men kan beter spreken van ‘ernstig lijden’.
Verschuiving van palliatieve sedatie naar euthanasie als verklaring van de toename van het aantal meldingen is onwaarschijnlijk. Met de komst van de richtlijn voor palliatieve sedatie is het aantal verzoeken om euthanasie in verhouding tot uitvoering van palliatieve sedatie gedaald, volgens onderzoekers van het UMC St Radboud.
Opmerkelijk is dat het aantal meldingen van euthanasie is toegenomen, terwijl de kennis over palliatieve geneeskunde onder behandelend artsen de laatste jaren ook sterk is verbeterd. Je zou verwachten dat er minder euthanasie zou plaatsvinden, omdat artsen meer te bieden hebben. De vraag is of behandeld artsen voldoende benadrukken dat hun palliatieve behandelingen veelal nog voldoende kwaliteit van leven kunnen opleveren.
In de aanloop naar de wetgeving over euthanasie is er veel gesproken over procedures, maar weinig over de motieven waarom een arts besluit euthanasie toe te passen. Artsen moeten te snel meegaan in de legitimering van de zorgvuldigheidseisen. Zij zouden aan meer reflectie moeten doen over hun eigen aandeel in de besluitvorming en de palliatieve mogelijkheid meer moeten benadrukken.
Wij hopen dat onze opmerkingen worden betrokken bij de opdracht van het kabinet om onderzoek naar de oorzaak van de stijging van het aantal gevallen van euthanasie.
Aerdenhout, E.G.H. Kenter, huisarts en SCEN-arts
J. H.J. Wassenberg, huisarts en SCEN-arts