Laatste nieuws
Mathijs Smit
3 minuten leestijd
Nieuws

Analyse: afsplitsing inGeest fnuikt ambitie VUmc

2 reacties

Vijf jaar geleden werd de fusie tussen het VU medisch centrum en ggz-instelling inGeest nog gepresenteerd als een stap van ‘historische betekenis’. Vorige week werd vrijwel geruisloos de beslissing genomen de twee instellingen weer te ontvlechten. Daarmee komt een einde aan de ambitie van ex-topman Elmer Mulder om het Amsterdamse academisch ziekenhuis op te stoten in de vaart der volkeren.

Afgelopen donderdag presenteerde interim-topman Fred Plukker de plannen waarmee het VUmc uit de diepe crisis moet geraken. Na de aanhoudende ruzies tussen medisch specialisten, de commotie over de camera’s op de Spoedeisende Hulp en het recente onderzoek naar onregelmatigheden met declaraties bij de afdeling Kindergeneeskunde moet er veel gebeuren om de interne rust te herstellen en het vertrouwen van de buitenwereld te herwinnen. De lijst van verbeterplannen die Plukker en zijn belangrijkste toezichthouder Cees Veerman presenteerden, was dan ook lang.

In Plukkers waslijst raakte de beslissing om ggz-instelling inGeest af te splitsen enigszins ondergesneeuwd. Toch is het zonder twijfel de meest opzienbarende maatregel die de troubleshooter wil nemen. De fusie moest de organisaties versterken, maar blijkt vernietigende effecten te hebben gehad.

Fusiebesluit
Hoe zat het ook alweer? Eind 2007 besloten het VUmc en GGZ inGeest te fuseren. Het jaar erop intensiveerden de instellingen hun samenwerking, en voerden alvast een bestuurlijke fusie door. Daarbij trad inGeest-topman Wouter van Ewijk toe tot de raad van bestuur van het VUmc, en werden de raden van toezicht geïntegreerd. Het proces zou in 2012 worden bekroond met een volledige, juridische fusie.

De instellingen achtten de fusie nodig, omdat somatische en geestelijke gezondheidszorg naar elkaar toe moesten groeien. In zijn jaarverslag 2007 wees inGeest-topman Van Ewijk erop dat psychische klachten in ziekenhuizen vaak onvoldoende worden onderkend. En dat bij mensen met psychische problemen lichamelijke klachten vaak onbehandeld blijven. ‘Beide instellingen verwachten dat door een grotere samenhang, de kwaliteit van zowel somatische als psychische zorg zal verbeteren’, benadrukte Van Ewijk. ‘Door versteviging van de samenwerking ontstaan er meer mogelijkheden voor nieuwe behandelmethoden.’

Geldingsdrang
De fusie tussen het VUmc en GGZ inGeest kende echter ook minder inhoudelijke gronden. Binnen de wereld van de academische ziekenhuizen geldt het VUmc als underdog, waardoor bij de instelling een sterke geldingsdrang en groeiambitie is ontstaan. Oud-bestuursvoorzitter Elmer Mulder zag in ‘concernvorming’ door middel van fusies een mogelijkheid zijn organisatie op te stoten tot de kwaliteitstop van Nederland. Op die manier zou het van oorsprong gereformeerde VUmc kunnen blijven bestaan, en een rol van betekenis kunnen blijven spelen in een tijd van verdere secularisatie.

Aan de zogenoemde ‘concernvorming’ droeg de inlijving van GZZ inGeest belangrijk bij. De nieuwe aanwinst had in 2007 met 2300 werknemers een omzet van ruim 130 miljoen euro geboekt, en een nettowinst van bijna 6 miljoen. In het jaarverslag over 2007 noemde Mulder de fusie dan ook een ‘belangrijke mijlpaal (…) van historische betekenis. De psychiatrie wordt hiermee in de kern van onze academische taakstelling opgenomen en maakt van het samenwerkingsverband een factor van betekenis in de ggz’. Op de eigen website vermeldt het VUmc trots dankzij de fusie te beschikken over ‘de grootste psychiatrische afdeling bij een universitair medisch centrum in Nederland’.

Onbeheersbaar
Inmiddels is echter gebleken dat de fusie ook nadelen bracht. Volgens het rapport van de commissie die afgelopen maanden het functioneren van de toezichthouders van het VUmc onderzocht, is het toezicht op de omvangrijke en diffuse organisatie te complex en in feite onbeheersbaar geworden. Het ongedaan maken van de fusie met de Zwolse onderwijsinstelling Windesheim vorig jaar heeft naar het oordeel van de huidige top te weinig gedaan om die complexiteit op te heffen.

Daarom wil interim-topman Plukker met instemming van zijn toezichthouders nu ook het VUmc en ggz inGeest ‘op korte termijn’ ontvlechten. Doordat de ggz-instelling weer een zelfstandige rechtspersoon met eigen toezichthouders wordt, moet het toezicht op het ziekenhuis weer beheersbaar worden.

Kapitaalvernietiging
De mislukte fusie heeft geleid tot een behoorlijke kapitaalvernietiging. Hoeveel de instellingen afgelopen vijf jaar precies in het project hebben geïnvesteerd, is onbekend. Maar het bedrag zal aanzienlijk zijn. De schade die is aangericht door het disfunctionerende toezicht waardoor het VUmc in de huidige crisis kon raken, is evenmin precies te becijferen, maar is waarschijnlijk nog groter.

Het fusiedebacle in Amsterdam is niet de eerste mislukte poging tot concernvorming in de zorg. Afgelopen jaren gingen thuiszorgorganisatie Meavita en ggz-instelling Zonnehuizen gierend failliet, nadat het bestuur ervan en het toezicht erop door fusies onbeheersbaar waren gebleken.

Mathijs Smit

Lees ook:

Fusie van Mulder (links) en Van Ewijk wordt ongedaan gemaakt
Fusie van Mulder (links) en Van Ewijk wordt ongedaan gemaakt
Nieuws VUmc
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wim van der Pol

    ziekenhuisapotheker, Delft

    Het getuigt niet van vooruitziende blik om dit soort fusies bij aanvang al historisch te noemen. Het is juist dat in de psychiatrie en in gewone ziekenhuizen somatische zorg respectievelijk psychiatrische zorg mankeert, maar of je dit dient op te los...sen met een fusie? Het kan ook anders. Misschien is het goed om deze mislukking te hanteren als startschot voor een eigen onderzoek van de koepel (moet niet veel geld kosten!) met het oog op de toekomst.

  • Bart Bruijn

    Huisarts, Streefkerk

    Als een dokter iets verkeerd doet, staan er inspecties, tuchtraden, klachtencommissies, websites etc. klaar om hem of haar terecht te wijzen, al of niet redelijkerwijs.

    Hier lezen we een waarlijke phletora aan bestuurlijk falen op veel fronten. De b...etrokken bestuurders zitten bijna allemaal op nieuwe baantjes, ook al hebben ze in hun arrogante onwetendheid al meer schade aangericht dan alle dokters bij elkaar voor elkaar kunnen krijgen.

    Waar blijft hun PERSOONLIJKE verantwoording?"

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.