Aanpak kindermishandeling meer dan screening

De artsencoalitie tegen kindermishandeling benadrukt het belang van het zorgvuldig toepassen van de KNMG-meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld. De resultaten uit het recente promotieonderzoek van arts-onderzoeker Maartje Schouten wijzen op onterechte verdenkingen van kindermishandeling door het gebruik van het screeningsinstrument SPUTOVAMO-R2 op de huisartsenposten en spoedeisende hulpafdelingen. Verbetering van deze screening is noodzakelijk, maar moet ook gezien worden in de context van het hele stappenplan van de KNMG-meldcode.

De KNMG-meldcode schrijft voor dat artsen vijf stappen doorlopen om vermoedens van kindermishandeling en huiselijk geweld te staven. Het gebruik van een screeningsinstrument is hierbij een hulpmiddel om signalen daarvan in beeld te krijgen.

KNMG-meldcode in perspectief

De KNMG-meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld bestaat uit vijf stappen. De eerste stap is het doen van onderzoek en het bepalen van de situatie aan de hand van hulpmiddelen. Stap 2 is het stellen van een anonieme adviesvraag bij een vertrouwensarts van Veilig Thuis. De artsencoalitie tegen kindermishandeling pleit voor een 24/7 beschikbaarheid van deze deskundige achterwacht. Samen met Veilig Thuis wordt de aanpak bepaald. Stap 3 is het aangaan van een gesprek met het gezin. De artsencoalitie vindt het wenselijk dat de arts bij een vermoeden altijd probeert om ook alleen met het kind te spreken. In stap 4 vindt overleg plaats met andere betrokken professionals. Tot slot wordt in stap 5 het risico getaxeerd en besloten of directe hulp van de betrokken arts toereikend is, of dat een melding bij Veilig Thuis nodig is.

Verbeteringen KNMG-meldcode

Sinds 2015 is de artsencoalitie gestart met een actieplan. Doel is om het gebruik van bestaande instrumenten, zoals de KNMG-meldcode, SPUTOVAMO-R2 en de Kindcheck, in de praktijk te bevorderen en de samenwerking tussen (huis)artsen en vertrouwensartsen van Veilig Thuis en de deskundigheid op het gebied van kindermishandeling te verbeteren. Zo zijn er richtlijnen ontwikkeld, is een ambassadeursnetwerk onder huisartsen gestart en is geïnvesteerd in meer scholing en meer communicatie om het bewustzijn onder artsen te vergroten.

Binnenkort wordt in regelgeving vastgelegd dat elke beroepsgroep vanaf 2018 dient te beschikken over een afwegingskader in de eigen meldcode. Voor artsen is dat de KNMG-meldcode. Aan de hand hiervan kunnen artsen het risico op en de aard en de ernst van de kindermishandeling en het huiselijk geweld beter beoordelen. Dit afwegingskader zal aansluiten op bestaande richtlijnen en standaarden. De artsencoalitie is in 2017 gestart met de ontwikkeling van dit kader, in samenwerking met een grote werkgroep van diverse artsen. In deze werkgroep is ook aandacht voor de kritiek op het screeningsinstrument SPUTOVAMO-R2. Zolang er geen beter alternatief bestaat voor dit hulpmiddel, adviseert de KNMG de huidige werkwijze te handhaven.

De artsencoalitie

De artsencoalitie bestaat uit vertegenwoordigers van artsenorganisaties: Artsen Jeugd Gezondheidszorg (AJN Jeugdartsen Nederland), Federatie Medisch Specialisten (FMS), Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG), Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), Nederlandse Vereniging Kindergeneeskunde (NVK), Nederlandse Vereniging Spoedeisen Hulp Artsen (NVSHA), Nederlandse Vereniging van Psychiatrie (NVvP) en de Vereniging van Vertrouwensartsen (VVAK).

Zie ook dossier Kindermishandeling op de KNMG-site: knmg.nl/kindermishandeling