Aandeel artsen in loondienst groeit

Het percentage artsen dat in loondienst werkt, stijgt. Bijna de helft van de medisch specialisten is inmiddels in loondienst. Dat blijkt uit de meest recente cijfers die het Capaciteitsorgaan op een rijtje heeft gezet.

Tot nu toe dateerden de meest actuele cijfers hierover uit 2014. Toen was 43 procent in loondienst, 42 procent werkte vrijgevestigd, en 15 procent werkte in combinatie van loondienst en vrije vestiging. In 2015 is het aantal artsen in loondienst opgelopen tot bijna 49 procent (bekijk grafiek), aldus het Capaciteitsorgaan, dat zich baseert op CBS-gegevens. Het percentage vrijgevestigde artsen zakte naar ruim 39 procent, en het aantal artsen dat in een combinatie werkt daalde naar ruim 12 procent.

De stichting beschikt nog niet over de cijfers over 2016, maar senior adviseur Joris Meegdes van het Capaciteitsorgaan verwacht dat deze trend ‘alleen maar verder zal toenemen als je kijkt naar de feminisering van het vak’. Meegdes baseert zijn stelling op het feit dat, uitgesplitst naar de verdeling tussen man en vrouw (bekijk grafiek), een veel groter deel van de vrouwelijke artsen (bijna 63%) in loondienst werkt dan van de mannelijke artsen (bijna 39%).

De Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) sluit zich hierbij aan. LAD-voorzitter Christiaan Keijzer zegt dat de vereniging van ‘veel artsen, met name jonge artsen, wel hoort dat ze een goede balans tussen werk en privé steeds belangrijker vinden. In dat kader is werken in loondienst aantrekkelijk, omdat je dan bijvoorbeeld wat makkelijker parttime kunt werken.’ Ook de Federatie Medisch Specialisten (FMS) ziet de komst van meer vrouwelijke artsen, die vaker parttime werken, als belangrijke verklaring, aldus FMS-woordvoerder Lilian Jansen.

Het Capaciteitsorgaan zette ook op een rijtje hoe de verdeling per specialisme (bekijk grafiek) is. Specialismen waar weinig in loondienst en veel zelfstandig wordt gewerkt, zijn mondziekten/kaakchirurgie, plastische chirurgie, orthopedie, sportgeneeskunde en urologie. Kinderartsen, ziekenhuisfarmaceuten, klinisch geriaters, revalidatiegeneeskundigen en klinisch genetici zijn juist merendeels in loondienst en werken amper vrijgevestigd.

Het al dan niet verplicht in loondienst werken voor medisch specialisten raakte in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen een politiek beladen onderwerp. Van de vier politieke partijen die nu praten over een regeringscoalitie zijn er drie in meer of mindere mate te porren voor verplichte loondienst. D66 en GroenLinks zijn uitgesproken voorstander en het CDA staat ervoor open. De VVD lijkt echter geen voorstander.

Een groep topambtenaren pleitte vorige maand in een advies (over de inhoud van een nieuwe meerjarenakkoord voor medisch-specialistische zorg) voor andere beloningswijzen van artsen, door loondienst of participatie. ‘In loondienst gaan hoef je niet af te dwingen. Als je kijkt naar de tendens gaat het vanzelf’, aldus Meegdes van het Capaciteitsorgaan. De LAD en FMS zijn voorstander van vrije keuze, omdat een plicht volgens hen de autonomie van artsen aantast.