De opmars van technische geneeskunde

OPLEIDING

‘Ziekenhuizen werken met steeds ingenieuzere apparaten’

Op de afdeling Radiotherapie van het AMC glimt de Alba 4D – een hypermodern apparaat, dat tumoren nog beter kan bereiken. Een goed voorbeeld van de voortsnellende techniek in ziekenhuizen en de behoefte aan deskundigheid op dat gebied: technische geneeskunde is in opkomst.

De Alba is nog volop in ontwikkeling, en een medewerkster van de Italiaanse fabrikant is aanwezig om de allerlaatste wijzigingen in te voeren. Een van de weinigen – misschien wel de enige – in het ziekenhuis die de Alba 4D kan doorgronden, is technisch geneeskundige Akke Bakker (28) . ‘Ik ben de hyperthermiespecialist, ik verwarm tumoren met elektronische magnetische straling, tot koortstemperatuur – dit maakt de chemotherapie en radiotherapie effectiever’, vertelt ze.

Technisch geneeskundigen zoals Bakker combineren de nieuwste technische mogelijkheden met de geneeskundige praktijk. Het vakgebied is relatief nieuw, maar niet meer weg te denken. In 2003 begonnen de eerste technisch geneeskundigen aan een opleiding aan de Universiteit Twente in Enschede. Inmiddels zijn er ruim 250 afgestudeerd. ‘Driekwart van hen werkt in ziekenhuizen, vooral umc’s’, zegt Martijn van Mourik (27), voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Technische Geneeskunde (NVvTG).

In trek

Bakker kwam in 2009 bij deze studie terecht omdat ze zowel bouwkunde als geneeskunde interessant vond. En ze was niet de enige met een dubbele belangstelling: voor de technische en medische wetenschap. De 25-jarige Pascal Keijzer, eerstejaars masterstudent in Enschede, wilde vroeger dokter worden, maar na een kennismakingsdag was hij ‘verkocht’. Ook hij noemt ‘de combinatie’ het aantrekkelijkste aan het vak. ‘Ik heb hier bewust voor gekozen.’

De studie is in trek: het aantal inschrijvingen is twee- tot driemaal hoger dan de beschikbare plekken, waarvoor een numerus fixus geldt (zie kader). De populariteit bleek ook tijdens het recente jaarlijkse congres van de NVvTG in Amsterdam. De zaal zat vol met studenten of jonge, pas afgestudeerde technisch geneeskundigen, die gretig luisterden naar pitches en vergezichten. Het nieuwste van het nieuwste, innovatie op medisch gebied – daar willen ze bij zijn. ‘Er is nog zoveel te ontdekken op medisch-technisch gebied’, zegt masterstudent Keijzer. ‘Onze studie is gericht op innovatie. Opleiders stimuleren out-of-the-boxdenken, waarbij we toch realistisch moeten blijven.’ Keijzer volgt de specialisatie medical sensing & stimulation. ‘Daarbij analyseren we onder meer de signalen die het lichaam geeft en kijken hoe we dit technisch kunnen beïnvloeden.’

Meer dan technologie

Het specialisme technische geneeskunde springt in op de behoefte aan technisch opgeleiden in de gezondheidszorg, waar de technische ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen. ‘Wij stappen in het proces, als het allemaal een stuk technischer wordt’, stelt Van Mourik. ‘In ziekenhuizen wordt met steeds ingenieuzere apparaten gewerkt, waarvan soms niet alle mogelijkheden worden benut. Wij dichten die kloof.’ Zelf doet Van Mourik promotieonderzoek bij cardiologie in het AMC. ‘We werken vaak met therapieën die nét uit de experimentfase zijn, dat is zo interessant. Telemonitoring is een onderwerp waarvoor ik me interesseer.’ Zijn eigen promotieonderzoek richt zich op vervanging van de hartklep via een katheter. ‘Een paar jaar geleden was het nieuw, nu is het al een standaardtherapie. Zo snel kan dat gaan.’

Van Mourik is ervan overtuigd dat zowel technisch geneeskundigen als traditioneel geneeskundigen horen bij het moderne ziekenhuis: ‘Je bent als arts nooit klaar met leren. Je krijgt in de toekomst steeds meer gespecialiseerde deelgebieden. Het teamverband zal almaar belangrijker worden, omdat niet langer de kennis zich concentreert in één persoon. In dat team passen wij.’

Soms is er weerstand onder traditionele artsen tegen technisch geneeskundigen, zeggen Van Mourik en Bakker. ‘Maar dat verdwijnt snel als je je als technisch geneeskundige kunt bewijzen en laat zien dat jouw kennis een meerwaarde heeft’, weet Van Mourik. ‘Het heeft met onbekendheid te maken.’ Dat technisch geneeskundigen ‘de markt’ voor reguliere artsen zouden verdringen, ontkennen zij. Bakker: ‘We zijn met veel meer bezig dan alleen het toepassen van technologie, we brengen een expertise binnen die steeds belangrijker wordt. We ver-beteren de kwaliteit van zorg en brengen hopelijk daarmee de kosten van zorg ook naar beneden.’ De NVvTG hoopt dat de voorlopige BIG-registratie wordt omgezet in een standaardregistratie. ‘Dan kun je je nog meer bekwamen in je vakgebied’, zegt Van Mourik. Bakker: ‘We mogen nu geen medicatie voorschrijven. Voor echte zelfstandigheid moet je toch bijvoorbeeld pijnmedicatie kunnen voorschrijven. Anders ben je niet bekwaam én bevoegd.’

Auteur:

Marieke van Twillert

m.van.twillert@medischconctact.nl

Technische geneeskunde in het kort

De opleiding technische geneeskunde bestaat uit een driejarige bachelor technische geneeskunde/klinische technologie – er is geen verschil in opleidingen, alleen in naam. Daarna volgt een driejarige master technical medicine, die wordt afgesloten met twee jaar klinische stages.

Aan de Universiteit Twente beginnen jaarlijks 130 studenten. In 2009 studeerde de eerste student af. Sinds september 2014 kunnen ook jaarlijks 100 studenten beginnen met de opleiding aan de TU Delft, die daarbij samenwerkt met Erasmus MC en LUMC. Hier is de master nog in ontwikkeling. Ongeveer 25 procent komt terecht bij bedrijven, de consultancy of gespecialiseerde centra zoals SEIN, het expertisecentrum voor epilepsie. Ook gaan er mensen naar het buitenland.

De technisch geneeskundige is geen arts, maar voert wel medische handelingen uit, zoals chirurgische handelingen, katheterisaties en endoscopieën. Sinds 1 januari 2014 hebben de technisch geneeskundigen voor vijf jaar een BIG-bevoegdheid voor negen voorbehouden handelingen. De evaluatie hiervan wordt door de Universiteit van Maastricht uitgevoerd in opdracht van VWS. De NVvTG registreert de klinisch werkzame technisch geneeskundigen in een openbaar kwaliteitsregister om zo de kwaliteit te bewaken.

Lees ook: 

Arts in Spe: Bas de Mol: Studenten hebben baat bij rolmodellen (14 november 2008)