De avond van 16 januari

Het achtuurjournaal had een rampzalige uitwerking. Het begon met het malheureuze nieuws dat de zanger van de wereldhit ‘Oh Happy Day’ overleden was. De gospel was het liedje van mijn overleden vader en mij. Het stond altijd op als hij me over een nagenoeg lege snelweg tussen Brabant en België naar de tekenacademie bracht. Melancholie maakte zich van mij meester.

Omdat ik te weinig kordaat was om meteen de televisie uit te zetten, volgde er nog meer ontij. In een Amerikaans dorp waren dertien kinderen bevrijd uit een huis, waarin ze door hun ouders waren opgesloten. Geketend aan bedden en zwaar ondervoed. Nu heb ik ook weleens momenten gehad dat ik de bokkige steenezels thuis even niet wilde zien of horen, maar dit nieuws ging iedere inlevingspoging te boven. Ik had de arme kinderen, waarvan de oudste 29 was, maar zeker niet volwassen noch potig, zo graag gegund dat ze hun wanstaltige ouders zelf te grazen hadden genomen. Bijvoorbeeld door ze in stereo op een ongenadige wijze om te kieperen middels een haakmanoeuvre van de niet-vastgebonden voet. Of ingegeven door de geest van Roald Dahl, door ze te laten creperen na een kopje thee dat naar amandelen ruikt. Maar dat gebeurt niet, want kinderen zijn namelijk loyaal aan hun ouders in welke schrikbarende situatie ook. Die malle buren kennelijk ook, want ze dachten er niet aan om aan de bel te trekken voor de toestand van ‘de vampiertjes’, zoals de kinderen door hen werden genoemd.

Mijn vriend F. zat naast me, zag me wat bleekjes wegtrekken, en vroeg – terecht: hoe zorgt jouw GGD ervoor dat dat hier niet gebeurt? Het aanbod van de jeugdgezondheidzorg is namelijk slechts een vrijwillige vorm van dienstverlening voor ouders en kinderen. Toch kunnen gezinnen (incluis pleeggezinnen of illegale gezinnen) niet zomaar van de radar verdwijnen, zeker niet als er al zorgen zijn. Als ouders meerdere malen niet komen zonder bericht, wordt er door huisbezoeken weer contact gezocht. En als ouders geen contact met jgz meer wensen, dan wordt de huisarts daarvan op de hoogte gesteld. Zijn er zorgen en lukt het contactherstel niet, dan wordt er buurtonderzoek gedaan; de buren wordt gevraagd of ze weten waar het gezin is. Als de buren het niet weten en de zorgen zijn gerechtvaardigd, wordt Veilig Thuis of zelfs de politie ingeschakeld. Dat is best ingrijpend allemaal, maar we weten weer even waarvoor we dat doen.

Wat in dit gezin meespeelde, is dat deze ouders thuisonderwijs gaven. Dat kan in Nederland gelukkig niet zomaar; daar moeten zwaarwegende medische redenen voor zijn. Toch zit er een kleine groep kinderen thuis zonder deze medische vrijwaring. Vaak spelen er religieuze en/of ideologische redenen mee. Maar deze mensen zijn voor de Nederlandse wet in overtreding en het oog blijft vanuit meerdere organisaties (jgz, Veilig Thuis, Leerplicht, Justitie) op hen gericht.

Artsen hebben een belangrijke rol in signaleren. Laten we extra alert blijven op situaties waar kinderen veel worden thuisgehouden, bij veelvuldig schoolverzuim.

Als afsluiter van dit verontrustende journaal was daar de weervrouw Willemijn H. Met haar blozende vrolijkheid deed ze er nog een schepje bovenop. Morgen zou het gaan stormen, categorie code oranje. Maar die moeite had ze niet hoeven doen. Voor mij was het al code rood.