Zorgwereld vraagt om leiderschap waar vrouwen sterk in zijn
De veranderende zorgwereld vraagt om leiderschap dat gericht is op verbinden, coachen en samenwerken; precies het type leiderschap waar vaak de kracht van vrouwen ligt. Hoe zetten vrouwelijke leiders hun kracht in? Het netwerk Young Girls Community liet zich inspireren door drie vrouwelijke leiders van de KNMG.
Aanleiding voor het interview vormt het symposium Vrouwelijke Leiders in de Zorg met het thema “SUCCES zonder STRESS” op 19 november 2015. In het bijgaande blad komen Wendela Hingst, algemeen directeur van artsenfederatie KNMG, Giliam Kuijpers, directeur Beleid van de KNMG en Renée Weersma, voorzitter van het Platform Medisch Leiderschap, aan het woord.
Giliam Kuijpers trad afgelopen zomer in dienst van de KNMG. ‘Hoe ik op deze positie terechtgekomen ben? In 2005 werd ik ziek. Hartproblemen, vermoedelijk stress-gerelateerd. Logisch. Als kinderarts ging ik altijd maar door, door, door. Zoals het “hoort” als arts; een arbeidsethos dat ik zelf jarenlang hoog in het vaandel had staan. Bovendien was ik erg gericht op aanpassing aan de groepsnorm. Totdat mijn lichaam me letterlijk dwong om in de spiegel te kijken.’ Kuijpers heeft sindsdien een heldere missie: ervoor zorgen dat artsen beter voor zichzelf en voor elkaar gaan zorgen. Ze besloot zich, naast haar werk als kinderarts, binnen en buiten het ziekenhuis te gaan toeleggen op het opzetten van IFMS-systemen (Individueel Functioneren Medisch Specialisten) en werd achtereenvolgens medisch manager kwaliteit en, na een masteropleiding, verandermanager. En toen kwam de KNMG-functie op haar pad. ‘Voor kansen moet je een open vizier houden. En ze op het juiste moment grijpen.’
Schitteren
In haar nieuwe functie streeft Kuijpers naar verbinding van de wereld van bestuurders en beleidsmakers en die van zorgverleners. En dat is precies waar de zorg behoefte aan heeft, vindt Wendela Hingst. Sinds november 2014 is ze algemeen directeur van de KNMG. Twee vrouwen in de top van de artsenfederatie, waarvan de leiding tot voor kort werd gedomineerd door mannen. Hingst: ‘Ook binnen het MT van de KNMG waren vrouwen ondervertegenwoordigd. Ik ben dan ook blij dat onze nieuwe directeur Beleid een vrouw is. Voor het evenwicht en omdat ik van mening ben dat de leiding altijd een afspiegeling moet zijn van de werkvloer. Vooral omdat er zowel binnen als buiten de organisatie op intermenselijk vlak veel moet gebeuren. Er wordt nog te veel gestuurd op deelbelangen, terwijl we juist meer verbinding nodig hebben. Dat ligt vrouwen doorgaans beter. Vrouwen zijn er sterk in om, als dat nodig is een hoger doel te bereiken, niet zichzelf maar anderen te laten schitteren.’
Cirkel doorbreken
‘Als je daarmee het doel bereikt, is dat een uitstekende strategie, maar ook als vrouw mag je schitteren’, zegt Renée Weersma, huisarts, de eerste vrouwelijke vice-voorzitter van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten en voorzitter van het Platform Medisch Leiderschap. ‘Al zo lang als ik me kan herinneren zit het in me: ik vind het belangrijk om invloed te hebben en denk en praat graag mee. Mijn moeder is daarin een rolmodel voor me geweest. Ze heeft altijd gezegd: “Als je wilt dat er iets verandert, moet je daar zélf iets aan doen.”’ Volgens Weersma houden vrouwen elkaar nogal eens tegen. ‘Vrouwen functioneren vaak in een kring. Het positieve daarvan is dat je elkaar stimuleert om samen ergens voor te gaan. Maar zo’n kring kent ook nadelen. Doe of vind je iets waar de anderen op tegen zijn, dan trekken ze je terug in de kring of sluiten ze je buiten. Ik zou graag willen dat wij als vrouwen die cirkel doorbreken. Dat er niet veel vrouwen op leidinggevende posities zitten komt misschien niet eens zozeer door de macht van het old boys network, maar meer doordat wij dat onszelf aandoen. Laten we elkaar steunen.’
Zelfreflectie
Een goed leider zijn: kun je dat leren of moet het in je zitten? Hingst: ‘Kunnen begint met willen. De interesse in leiderschap moet in je zitten. Verder komt het voor een groot deel aan op zelfreflectie: wat wil ik dat leiderschap mij brengt? Welke capaciteiten heb ik daarvoor nodig? Daarbij zou ik altijd aanraden om je te richten op het benutten of verder ontwikkelen van je sterke kanten, in plaats van je te focussen op je minder sterke punten. Accepteer wie je bent, inclusief je beperkingen. Daar word je sterker van. En natuurlijk is het belangrijk om je ambitie te ventileren bij de mensen die de functies verdelen. Niet te afwachtend zijn, gewoon kenbaar maken wat je graag wilt.’
Uitblinken
Het Platform Medisch Leiderschap en de Universiteit Twente leverden onlangs het Raamwerk Medisch Leiderschap op. Daarin staan de benodigde leiderschapscompetenties van artsen omschreven. Weersma: ‘We hebben op basis van wetenschappelijk onderzoek twaalf leiderschapsdomeinen gedefinieerd, en per domein een aantal benodigde competenties. Dat betekent niet dat elke arts over alle competenties moet beschikken. Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat alle competenties in je team vertegenwoordigd zijn. Verzamel mensen om je heen die kunnen wat jij minder goed kan. Oftewel: doe waar je sterk in bent en laat anderen doen waar zíj sterk in zijn. Ook dat is een vorm van goed leiderschap waarin vrouwen kunnen uitblinken.’
Meer informatie: vrouwelijkeleidersindezorg.nl
