Federatienieuws
Nienke Nieuwenhuizen
3 minuten leestijd
Federatienieuws

Wet zorg en dwang: stel af of stel uit

2 reacties

De nieuwe Wet zorg en dwang (Wzd) komt eraan. Samen met de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) moet die wet een kwaliteitsverbetering tot stand brengen in de zorg voor mensen die al dan niet langdurig kwetsbaar zijn. Een periode waarin professionals zich bewegen op de grens van het bewaken van de autonomie en de veiligheid van patiënten en hun omgeving. Het lijkt er namelijk op dat mensen nog te vaak onnodig in hun vrijheid worden beperkt of juist niet de benodigde zorg krijgen omdat ze die zorg mijden.

Dat er een grote slag gemaakt kan worden in verdere kwaliteitsverbetering van de zorg, en in het voorkomen van dwang en drang, staat niet ter discussie. Dat daarnaast ook thuis en in ziekenhuizen getracht moet worden vrijheidsbeperking te voorkomen is uiteraard ook een nobel streven. Maar of deze doelen met de nieuwe wetten bereikt worden is een grote vraag.

Vooralsnog heersen er ‘in het veld’ grote verwarring en onzekerheid rond essentiële vraagstukken. Denk hierbij aan de overlap tussen de twee wetten, onduidelijkheid over de verantwoordelijkheidsverdeling in de Wzd, de praktische uitvoering (hoe gaat het CIZ zijn rol invullen en hoe gaat de IGJ handhaven?) en wat zijn de randvoorwaarden voor het implementeren van de Wzd in een thuissituatie?

De eerste geluiden van het doorschuiven van patiënten van de ene naar de andere wet (‘wij doen niks meer met mensen met dementie’) zijn al te horen. Huisartsen lijken de donkere wolken die op hen af komen nauwelijks nog te zien. De ziekenhuizen zijn helemaal nog niet aangehaakt. Ondertussen roepen de mensen ‘buiten het veld’ dat we gewoon aan de slag moeten en het allemaal niet zo moeilijk moeten maken, terwijl implementatieproducten nog moeten worden gemaakt in afwachting van nog essentiële aanpassingen in de Wzd. En de patiënten? Die zijn lijdend voorwerp. Al met al lijkt er op dit moment nog geen heilzame grond voor kwaliteitsverbetering en voldoende ruimte voor adviesbureaus en beleidsmakers om zo snel mogelijk de vinklijstjes te fabriceren die de toename aan administratie rond deze wetten nog enigszins overzichtelijk gaan maken. Je vraagt je toch geregeld af wat we met zijn allen aan het doen zijn, hoeveel geld en inspanning ermee gemoeid gaan en welk probleem we toch ook alweer aan het oplossen zijn.

Gelukkig heb ik een heleboel goede collega’s om mij heen die in alles kansen zien, zelfs als het om de Wzd gaat. Per slot van rekening willen de meeste professionals graag werken aan kwaliteit. Want er is echt wel wat verbeterd in die afgelopen jaren. Maar hoe doen we dat dan? In ieder geval door te temporiseren en daarmee de risico’s te minimaliseren. Dat houdt wat mij betreft in dat de Wzd niet ingaat per 1 januari 2020. Laten we eerst eens gaan proefdraaien in een intramurale setting en de leermomenten meenemen in de verdere uitrol. Pas daarna kunnen we deze kennis ook gaan toepassen in kleinschalige woonvormen en in de thuissituatie.

In de tussentijd kunnen we dan werken aan het opzetten van het SCOG-team, wat staat voor Steun en Consultatie bij Onbegrepen Gedrag. Een multidisciplinair team met een verpleegkundige, een gedragswetenschapper, een arts en misschien wel een gedreven manager. Zij zijn dan te raadplegen bij vragen rond onbegrepen gedrag en als toets bij langdurige dwang. En wat blijkt? Er ligt al een mooie basis bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE). Daar zie ik kansen. Hebben we gelijk de multidisciplinaire visitatie van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg geregeld. Benieuwd of zij er vanaf 1 januari 2020 klaar voor zijn. En u?

Federatienieuws
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Henriëtte Ettema

    programmaleider en coördinator Verpleging, Verzorging en Thuiszorg bij CCE,

    Ja, we zijn er klaar voor: het CCE (Centrum voor Consultatie en Expertise) werkt al dertig jaar samen met zorgprofessionals bij vastgelopen situaties rond ernstig probleemgedrag. En in die situaties komt onvrijwillige zorg van oudsher nog regelmatig... voor. In de visie van het CCE staat probleemgedrag nooit op zichzelf; het vindt altijd plaats in een context van mensen en omstandigheden. Onbegrepen gedrag is het resultaat van de wisselwerking tussen de cliënt met zijn specifieke mogelijkheden en beperkingen en die context. Het vlottrekken van vastgelopen situaties doe je samen, door met elkaar die wisselwerking nauwkeurig te onderzoeken en stap voor stap bij te stellen. In een multidisciplinair team en bij voorkeur in nauwe samenwerking met naastbetrokkenen.

    In 2018 hebben wij onderzoek gedaan naar de voorbereidingen in de ouderenzorg op de Wet zorg en dwang (Wzd) en het inrichten van interne en externe consultatieteams. Uit dat onderzoek blijkt dat ongeveer een derde van de organisaties in de ouderenzorg met een Bopz-aanmerking over een intern (multidisciplinair) consultatieteam beschikt en dit een voornemen is voor de overige. Daarnaast wordt het inzetten van eigen interne consultatieteams voor externe consultatie als mogelijkheid genoemd. Eerder al heeft het CCE in aanloop naar de Wzd samen met een groep kaderartsen psychogeriatrie ervaring opgedaan met consultaties bij onvrijwillige zorg. Ook hier blijkt: essentieel is het multidisciplinair samenwerken, het delen en dragen van een visie op probleemgedrag en het faciliteren van de organisatie in zaken als een goede overlegstructuur.

    Hoe zorgen we ervoor dat dit nog meer een goede gewoonte wordt?
    Wij zijn beschikbaar om daarover in gesprek te gaan en met organisaties mee te denken.

  • Mevr. T. Antheunissen

    ouderenpsychiater, Helmond

    Als ouderenpsychiaters zien we ook met enige vrees de nieuwe wetten tegemoet, waarbij de details en ervaringen "vanuit het veld" de definitieve contouren zouden moeten opleveren.
    Dat deze nieuwe wetten o.a. in het verpleeghuis extra aandacht zullen ...vragen staat vast. Het is te verwachten dat dit in het bijzonder bij gedragsproblemen (al of niet passend bij dementie) nodig zal zijn.
    De SCOG-teams (Steun en Consultatie bij Onbegrepen Gedrag) die worden gevormd zijn van groot belang om de kennis te verspreiden binnen grotere zorginstellingen.
    Consultatieteams bestaande uit ouderenpsychiaters en consultatieve verpleegkundigen vanuit diverse GGZ instellingen leveren al vele jaren aan zorginstellingen hun bijdrage op het gebied van onbegrepen c.q. probleemgedrag.
    De voorbereidingen om de gevolgen van de transitie naar de nieuwe wetten te overzien worden daar al getroffen. Samenwerking van VVT met GGZ via reguliere consultatie wordt met de komst van deze nieuwe wetten nog relevanter.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.