Welke prijs betalen we voor gezonde dokters?

In dit themanummer over arm en rijk lezen we over hoe welvaart met gezondheid is verbonden en andersom. Ethiek en economie gaan niet altijd hand in hand en dit zal de komende jaren niet veranderen. Laten we onze blik daarom eens naar binnen keren!

Net van ons voetstuk gevallen, zie ik kansen voor een nieuwe rol van de arts: het ambassadeur-schap van gezondheid. Veel ziekten kunnen we niet goed genezen en moeten worden verdragen. Hoe kunnen we onze patiënten helpen dat te leren? Kunt u het zelf eigenlijk? Ik nog niet zo. Geen wonder: we verdiepen ons jarenlang in de ziekten van onze patiënten, terwijl er in de opleiding amper aandacht is voor onze eigen gezondheid en hoe we daar (niet) mee omgaan. Een hoop van de adviezen aan onze patiënten lappen we zelf aan onze laars. Zou u naar een garage gaan van wie de eigenaar zelf in een rokend en roestig barrel rondrijdt? Of naar het restaurant van een uitgemergelde kok? Onze patiënten zien ook graag een goed-voor-zich-zelf-zorgende-arts.

Onze patiënten zien ook graag een goed-voor-zich-zelf-zorgende-arts

De meeste artsen weten goed te balanceren in het tumult van ons vak. Maar voor hen die zelf ziek worden, is de weg naar gezondheid onzeker en vol hobbels. Bij wie vraag je om hulp? Kan ik later nog een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten? Nemen de collega’s me nog wel serieus? Elke afweging heeft zo zijn prijs.

In Angelsaksische landen zijn er vanaf de jaren ‘80 met succes Physician Health Programs (PHP’s) opgericht. Deze clubs zorgen ervoor dat collega’s voor hun ziekte of grensoverschrijdend gedrag behandeld en gerehabiliteerd worden. Ze worden ondersteund en gemonitord door collega’s, familieleden en de werkgever, zodat ze binnen hun professionele kaders goede en veilige zorg kunnen blijven leveren. De PHP’s geven onderwijs aan artsen (in spe) over hoe dokters beter kunnen omgaan met ziekte en gezondheid van een collega of van zichzelf. Dit zelfreinigend vermogen binnen de beroepsgroep bevordert de gezondheid en het imago van artsen en optimaliseert patiëntveiligheid.

Deze monitortrajecten kosten tussen 10-25 duizend euro per arts. Bij verslavingsziekten leveren deze programma’s een behoud tot 95 procent van de aangedane artsen op. 1 2 Weegt dit op tegen de kosten van een arts die uitvalt? Een medisch specialist kost de maatschappij ongeveer 1 tot 2 ton aan opleidingskosten.3 Daarnaast zijn er kosten van inkomstenderving die door werkgever, arbeidsongeschiktheidsverzekeraar of de staat worden gemaakt. Tel daar de gemiste verrichtingen, revenuen en inkomstenbelasting bij op en vermenigvuldig dit met de slapeloze nachten bij patiënten, familieleden en collega’s van de aangedane arts. Een besparing die de moeite waard is.

De politiek vindt dat er iets moet gebeuren als het om verslaving gaat, maar trekken nog niet gretig de knip.4 ABS-artsen van de KNMG vult hierin een leegte op en vindt met moeite bestendige financiering.5 Als de overheid wil besparen en wij een club gezonde artsen willen hebben, moeten we de kosten delen. Als wij artsen zelf niet de verantwoordelijkheid en het initiatief nemen, zal de overheid ingrijpen. Laten we de eer aan ons zelf houden! Ik hoop op een collectieve regeling waarbij overheid, inkomstenverzekeraars, beroepsorganisaties en werkgevers een duit in het zakje doen. Wie doet er mee?

Deze column is geschreven op persoonlijke titel.