Voorzitter NVVG: Pingpongen met 60-plussers

Het CBS meldt dat de arbeidsdeelname van 60- tot 65-jarigen in 2012 is toegenomen tot ruim 38 procent, ondanks de verslechterde arbeidsmarkt. Laat u zich echter niets wijsmaken. Er is nog altijd veel leed dat door de krochten van de sociale onzekerheid sijpelt. Oordeelt u zelf over drie 60-plussers die hun werk verloren en zich uitgerangeerd voelen.

Bouwvakker Cor bijt zijn lip af omdat het hem niet meer lukt aan opdrachten te komen. Laat staan aan een dienstverband. Het einde van zijn WW-periode is in zicht. Cor is somber en behoorlijk prikkelbaar, maar houdt zich groot.

Manager Henk leidde een reorganisatie bij een bank in goede banen, waarna hij wegens boventalligheid zelf het veld mocht ruimen. Hij heeft jarenlang keihard gewerkt, en heeft nu allerlei lichamelijke en psychische klachten. Zijn huisarts maakt er een burn-out van en verwijst hem naar de ggz. Henk meldt zich ziek vanuit de WW en heeft een afspraak bij de verzekeringsarts.

Lerares Duits Ingrid verliest haar baan op een middelbare school. Loyaal en nauwgezet heeft zij haar hele leven les gegeven. Nu vindt ze haar bestaan leeg en uitzichtloos. Talloze vruchteloze sollicitaties maken haar depressief. Haar psychiater bericht aan de verzekeringsarts dat hij het verstandig zou vinden Ingrid voorlopig niet op te zadelen met allerlei formele verplichtingen die toch niets opleveren.

Oordeel zelf over drie 60-plussers
die hun werk verloren

Cor zal in de bijstand belanden maar kan zich ook nog ziekmelden en Henk en Ingrid achterna gaan. Henk kan een zakelijke verzekeringsarts treffen die hem hersteld verklaart. Daarna kan hij protesteren en zelfs procederen. Als het herstel moeizamer gaat komt voor Henk na enige tijd de financieel aantrekkelijker WIA-uitkering in beeld. Daar herhaalt zich het dilemma. Inmiddels wel verscherpt, want Henk is dan al ruim twee jaar uit de running. Ingrid kan een verzekeringsarts treffen die het adagium ‘rust roest’ hoog in het vaandel heeft en flink tegengas geeft tegen de psychiatrische adviezen. Waar Ingrid dan nog meer door van slag raakt. Enzovoort. Ze kan ook een pragmatische verzekeringsarts treffen. Dan belandt ze net als Henk in de WIA.

Dit is steeds meer de praktijk van de verzekeringsarts. De politieke besluitvorming op dit front stagneert. Het vraagstuk wordt als een gemedicaliseerd probleem bij de verzekeringsarts gedeponeerd. Ziet u het morele verschil tussen Cor, Henk en Ingrid? Zij lijden aan hetzelfde euvel: ze zijn 60-plusser en werkloos zonder uitzicht op een baan. De een lijdt wat meer dan de ander, maar rechtvaardigt dat een verschil in uitkering? Het systeem maakt eindeloos pingpongen tussen uitkeringsregimes mogelijk. Gezondheidsbevorderend? Nee. Is het niet eerlijker en eenvoudiger om ouderen bij werkloosheid een basisinkomen te verstrekken, voldoende om ‘sober van te leven’? Zo’n voorstel lanceerde Guy Standing, hoogleraar ontwikkelingseconomie en adviseur van de ILO, EU en OESO in de Volkskrant (16 maart). Het is in varianten ook in Nederland al herhaaldelijk bepleit. Maar het zou te duur zijn en mensen en bedrijven lui maken. Ik heb echter nog nooit berekeningen gezien waarin de kosten zijn verrekend van de huidige uitkeringen en de omvangrijke draaideurbureaucratie, medicalisering en juridisering die vooral anderen aan het werk houdt. Die het al druk genoeg hebben.

Jim Faas, voorzitter NVVG