Voorzitter KAMG: Geven en ontvangen

Geven maakt gelukkig. Overal ter wereld ervaren mensen een geluksgevoel als ze iets geven aan een ander. Iets weggeven maakt zelfs gelukkiger dan het zelf houden. Nederland is een van de gelukkigste landen van de wereld. Zou er een verband zijn met het feit dat Nederland een topper is op het terrein van de levende orgaandonatie?

In 2010 hebben de donorartsen zich verenigd in de Nederlandse Vereniging van Donor Geneeskunde (NVDG) en zich vervolgens aangesloten bij de KAMG.

Donorgeneeskunde is het deelgebied van de geneeskunde dat zich vanuit medisch, maatschappelijk en ethisch perspectief richt op het voorzien in en de allocatie van lichaamsmaterialen (bloed, cellen, weefsel, organen) om patiënten te behandelen. Donorgeneeskunde houdt zich enerzijds bezig met bescherming van de donor en anderzijds met de veiligheid en de effectiviteit van de toepassing van het lichaamsmateriaal. Daarbij richt de donorarts zich als specialist op het individu, maar hebben maatregelen en collectieve adviezen ook betrekking op bevordering van de gezondheid van de bevolking. Het is dan ook niet toevallig dat de voorgenomen profielregistratie van de donorarts een plek heeft gevonden binnen het kader Maatschappij en Gezondheid.

Aan het medisch handelen ten aanzien van de levende donor worden andere eisen gesteld dan voor het behandelen van de patiënt in de curatieve sector. Nog sterker: de belangen van donor en ontvanger kunnen tegenover elkaar staan. Een donor is per definitie immers geen patiënt maar een gezond persoon. De donor heeft zelf geen gezondheidsbelang bij de donatie en heeft geen medische indicatie voor een ingreep of het nu bloedafname is, toediening van medicatie om donatie mogelijk te maken, of orgaan-donatie. De primaire taak van de donorarts is derhalve gericht op preventie. Preventie gericht op de gezondheidsbescherming van de donor en het behoud van participatie.

In onze position paper laten wij, artsen maatschappij en gezondheid, zien op welke wijze wij een bijdrage zullen leveren aan het gezond houden van de bevolking. De grote maatschappelijke uitdaging voor de donorarts is het tekort aan donoren. Het voortdurende tekort aan donaties van lichaamsmateriaal, met name van organen van niet-levende donoren, leidt tot meer ziekte en vermijdbaar overlijden. Een even ongewenst bijeffect is de uitstroom van patiënten naar het buitenland, waar andere standaarden voor kwaliteit en moraliteit gelden. Afgezien van de steeds weer actuele discussie over het systeem van orgaandonatie, blijkt uit buitenlandse studies dat om het aantal donoren te kunnen laten toenemen het van groot belang is dat de burger bekend is met donatie, goed is geïnformeerd en vertrouwen heeft in de zorg.

Dit vraagt van ons als artsen dat we nauw samenwerken en oog hebben voor de belangen van de ontvanger enerzijds en die van de gever en zijn familie anderzijds. De donorarts kan de behandelend arts in de eerste en tweede lijn met zijn specifieke expertise ondersteunen. Door onze gezamenlijke inspanning kunnen we het aantal donaties laten toenemen en dat leidt tot nog groter geluk van ons allen!

Cisca Koning, voorzitter KAMG