Vertrouwen vragen – veel gevraagd?

Artsen vragen vertrouwen. Is dat eigenlijk een zwaktebod? Mathijs Romme, beleidsmedewerker zorgstelsel & kwaliteit, geeft géén antwoord. Maar stelt vragen en laat anderen aan het woord.

De KNMG vindt dat medische zorg verantwoord moet zijn zodat de samenleving op haar artsen kan vertrouwen. De kwaliteit en veiligheid moeten daarom transparant en toetsbaar zijn. Maar transparant en toetsbaar voor wie?

Het Nederlandse zorgstelsel draait om het beschikbaar maken van noodzakelijke zorg en om het bieden van keuzes. Keuzes vergen inzicht. Of tenminste informatie. Wie moet eigenlijk keuzes maken? Zorggebruikers? Zorgverzekeraars? Ambtenaren? Welk inzicht hebben ze daarvoor nodig? Welke keuzes kunnen ze aan? Wat levert het op? Wat kost het? Kunnen zij het aan artsen toevertrouwen om voor hen te kiezen? Is de vraag om vertrouwen teveel gevraagd?

Lode Wigersma, directeur Beleid en Advies KNMG: ‘Patiënten, vertrouw wat meer op uw dokter. Probeer u in hem of haar te verplaatsen, zoals de dokter dat ook bij u probeert. [...] Het is heel makkelijk om artsen te bekritiseren als ze iets fout doen, maar veel moeilijker om te begrijpen hoe het is om als arts goed te functioneren. [...] Artsen willen niet aan de schandpaal genageld worden als ze een fout maken, maar willen daar vooral van leren.’

Wilna Wind, directeur van patiënten-/consumentenfederatie NPCF: ‘Het idee dat alle dokters goed en ook even goed zijn, zijn we wel kwijt. Incidenten komen naar buiten en voeden twijfel. Het vertrouwen in de zorg heeft een deuk opgelopen. Dat is niet oké. De meeste zorg is prima. Het is alleen veel te veel een black box. En dat werkt niet meer, eerder leidt dat tot wantrouwen.’

Algemene Rekenkamer, Hoog College van Staat dat controleert of beleid werkt en uitgevoerd wordt zoals het bedoeld is: ‘We concluderen dat de ministers van VWS er de afgelopen zestien jaar niet afdoende in zijn geslaagd deze transparantie [van kwaliteit in de zorg] zodanig te vergroten, dat de patiënt de informatie kan gebruiken voor zijn keuze, de zorgverzekeraars voor hun inkoopbeleid en de IGZ voor haar toezicht.’

Bas Schreuder, voorzitter Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS): ‘Slecht nieuws over de prestaties van artsen, misstanden in de medische wereld en het verdoezelen van disfunctioneren: het publiek smult ervan en vraagt om openheid. Moeten artsen op die vraag om openheid ingaan? Wordt het vertrouwen hersteld door cijfers over de sterfte in ziekenhuizen en medische missers te publiceren? [...] Ik betwijfel het zeer.’

Hebben de ministers van VWS de afgelopen zestien jaar onterecht gedacht dat kwaliteitsindicatoren tot betere keuzes en betere zorg zouden leiden? Hebben de vele branche- en belangenverenigingen een goede beleidsuitvoering gesaboteerd? Kun je zorggebruikers (en de burger in het algemeen) ooit voldoende begrijpelijk én volledig informeren? Leidt openheid tot vertrouwen? Of vraag je juist om vertrouwen als openheid tot niets leidt? Past het vertrouwen dat artsen van hun patiënten en van de samenleving vragen, nog bij het individualisme en consumentisme, bij prestatiecontracten, bij de digitale informatie-overvloed in je broekzak, bij de inzichten die moderne dataverzameling en -verwerking bieden? Is de vraag om vertrouwen het zwaktebod van wie geen verantwoording kan bieden?

Wat vindt u?

Mathijs Romme, beleidsadviseur KNMG