Vernieuwde KNMG-Gedragscode voor artsen

Als beroepsgroep hebben wij, artsen, een belangrijke verantwoordelijkheid: elke patiënt moet kunnen rekenen op goede zorg. Dat vraagt om heldere normen en waarden, waar elke arts zich aan kan en wil houden. Die aansluiten bij onze drukke praktijk en een concrete invulling geven aan onze artseneed.

De vernieuwde KNMG-Gedragscode voor artsen voorziet in die behoefte en biedt dat relevante kader en de gewenste ondersteuning. Een code die gaat over de kern van ons werk anno 2022 en daarmee van groot belang is.

Het is een relevant document voor ons allemaal: zowel de arts in spe/student geneeskunde, de startende arts als de ervaren vakgenoot vindt in de vijftien regels een leidraad voor ons professionele gedrag en handelen. Het geeft aan waar de ruimte zit in lastige situaties en biedt daarmee steun. Het helpt bij vragen waar wij allemaal tegenaan aanlopen in onze praktijk: wat kan ik wel, en wat kan ik niet doen? Kortom, het helpt bij onze beroeps­matige reflectie.

Maar het geeft ook aan wat wij als artsen belangrijk vinden in relatie tot onze patiënten, collega’s, onze samenwerkings­partners, de samenleving. Hoe wij ons tot elkaar verhouden.

Gedragscode voor en door artsen

Het is een gedragscode van nu. En niet alleen voor artsen, maar ook door artsen geactualiseerd. Een multidisciplinaire, federatieve werkgroep heeft, ondersteund door focusgroepen, internetconsultatie en een artsenpanels aan de vijftien regels gewerkt. De nieuwe gedragscode is daarmee actueel en sluit volledig aan bij de huidige artsenpraktijk, actuele wetgeving, richtlijnen en inzichten. De nieuwe gedragscode vervangt de KNMG-gedragsregels voor artsen uit 2013 die bestond uit 67 regels, en is daarmee veel handzamer.

Een leidraad voor ons professionele gedrag en handelen

De regels in de gedragscode zijn van toepassing op alle werkzaamheden die wij uitvoeren: op het terrein van individuele zorg én collectieve zorg. Maar ook van cure, care tot en met preventie. Ze zijn van toepassing op alle rollen die wij vervullen: van medicus, duider en partner tot richting­gever en vernieuwer. Wij hebben dat vorig jaar vastgelegd in ons visie­document ‘De rollen van de arts in 2040 – Kernwaarden en verhouding tot de samenleving’.

Een voorbeeld van de actuele invulling zie je bijvoorbeeld terug in een regel over onze maatschappelijke betrokkenheid (regel 13). De invloed van maatschappelijke factoren op gezondheid en welzijn zoals schulden, werk- en leefomstandigheden. De brede sociaal-maatschappelijke context. Welzijn in relatie tot gezondheid.

Of de relatie tussen gezondheid, klimaat en milieu (regel 14). Ik geef een praktisch voorbeeld: er wordt door de gemeente een stuk grond toegewezen. Niet voor een woonbestemming, maar voor de bouw van een lagere school. Het is een industrieterrein, minder dan 400 meter van een autosnelweg. Als arts hebben we de verantwoordelijkheid ons voortdurend bewust te zijn van de effecten van klimaat en milieu op de gezondheid. Het te benoemen en te agenderen.

De regels in de gedragscode zijn niet statisch en absoluut: ze moeten altijd gezien worden in de actuele en concrete context. Dit vraagt om inzicht en reflectie van jou als arts. Met elkaar in gesprek gaan over de toepassing van de gedragscode in de dagelijkse praktijk kan daarbij helpen.

Zie ook het artikel over de gedragscode van Henk Maassen in dit nummer.