‘Uitgedokterd’

Vrijdag 13 december 2013 staat in mijn geheugen gebeiteld. Was het dan een ongeluksdag? Integendeel! De Adviescommissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen organiseerde op die dag het Zorgberoependebat, de start van een traject naar een nieuw ontwerp voor alle opleidingen in de zorg gericht op een passend zorgaanbod in 2030.

De kers op de taart was voor mij de presentatie van het eindrapport van de Nationale Denktank met de aansprekende titel: ‘Uitgedokterd’. 25 jonge academici bogen zich over de vraag hoe zorgkosten in de toekomst draagbaar kunnen blijven en kwamen met oplossingen.

Het grote wonder vond ik dat juist deze niet op voorhand in de gezondheidszorg gepokte en gemazelde frisse denkers tot de conclusie kwamen dat er meer aandacht moet komen voor gezond gedrag in plaats van behandeling van ziekte, dat participatie zoveel mogelijk moet worden gestimuleerd, dat de eigen regie over gezondheid en de zorg groter wordt en dat de financiering gebaseerd moet worden op toegevoegde gezondheid in plaats van op het aantal verrichtingen.

Nu u onze sociaalgeneeskundige normen, waarden en competenties een beetje kent, zult u begrijpen dat ik hiervan heel vrolijk werd: als de toekomstige zorgberoepen op deze leest worden geschoeid, past dat perspectief onze beroepsgroepen als een tweede huid.

Uitgangspunt voor de analyses van de Nationale Denktank vormde het nieuwe concept voor gezondheid, zoals gedefinieerd door Machteld Huber: ‘Health as the ability to adapt and to self manage’. Op de bijeenkomst van 13 december bleek niet alleen bij de Nationale Denktank, maar bij álle aanwezigen vanuit de volle breedte van het zorgveld opvallende eensgezindheid voor dit nieuwe uitgangspunt voor de te ontwikkelen plannen voor toekomstige zorg.

Het nieuwe concept gezondheid richt zich niet uitsluitend – zoals de WHO-definitie – op de afwezigheid van ziekte. Huber noemt gezondheid een dynamisch fenomeen: ‘aandacht voor gezondheid moet worden gezien als een onlosmakelijk onderdeel van de levenskunst en niet als iets dat pas nodig is als zich ziekten aandienen. Natuurlijk moet ziekte, waar mogelijk, worden behandeld, maar daarnaast moet er ook aandacht zijn voor het versterken van veerkracht, zelfregie en basisgezondheidsvaardigheden.’


Voor sociaalgeneeskundige beroepsgroepen is deze herdefiniëring welhaast vanzelfsprekend. Het streven burgers – met collectieve acties – optimaal toe te rusten voor een gezonde interactie tussen mens en maatschappij (waarvan arbeid een essentieel deel uitmaakt) vormt immers het wezen van ons vak.

Algemene aanvaarding van het nieuwe concept gezondheid stemt me hoopvol. Verandering van het denken over volksgezondheid opent immers nu al de weg om gezamenlijk oplossingen te zoeken die over de traditionele, veelal door financiering beperkte, grenzen heen gaan. De nationale denktank bedacht er een tiental, die een bron van inspiratie zijn: ze zijn stuk voor stuk waard in de praktijk onderzocht te worden! Wij, sociaalgeneeskundigen in de publieke zorg, bieden ons graag aan om regionaal en landelijk onze sector overstijgende en verbindende bijdrage te leveren. We zijn nog lang niet uitgedokterd.

Cisca Koning, voorzitter KAMG