Tweede versie draaiboek keuzes ic-opname bij schaarste

De Federatie Medisch Specialisten en artsenfederatie KNMG publiceerden dinsdag 24 november een tweede versie van het draaiboek Triage op basis van niet-medische overwegingen voor ic-opname ten tijde van Fase 3 stap C in de COVID-19 pandemie. Het draaiboek beschrijft hoe artsen moeten ­beslissen wie wel en wie niet een plek op de intensive care krijgt als er niet genoeg ic-plekken zijn.

De Federatie Medisch Specialisten heeft gesprekken gevoerd met medisch specialisten, (ic-)verpleeg­kundigen en bestuurlijk betrokkenen vanuit een aantal ziekenhuizen om het draagvlak te toetsen en de uitvoerbaarheid en toetsbaarheid nader te onderzoeken. Met de feedback en reflectie uit deze gesprekken is het draaiboek nader aangescherpt en verduidelijkt. De KNMG sprak daarnaast met de achterban van verschillende ouderenbonden en huisartsen over het draaiboek. De Federatie en de KNMG hebben het draaiboek aangeboden aan de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

Breed draagvlak

Alle deelnemers aan de gesprekken uit de ziekenhuizen hebben in de bijeenkomsten hun waardering uitgesproken voor het draaiboek. Ze gaven aan dat het goed is dat het draaiboek er is want het biedt duidelijkheid, houvast en bescherming voor de bijna onwerkelijke keuzes die artsen moeten maken in de ­bijna onvoorstelbare situatie dat er nauwelijks of geen ic-plekken beschikbaar zijn.

Federatievoorzitter Peter Paul van Benthem: ‘De gesprekken met onze achterban toonden aan dat er breed draagvlak is voor het draaiboek, inclusief het ethisch raamwerk en de praktische uitwerking daarvan. Het zijn bijna onmogelijke keuzes die dokters in die situatie moeten maken om te bepalen wie er opgenomen wordt op de ic en wie op een andere manier zo goed mogelijke zorg krijgt. Dokters moeten zich in dat rampscenario gesteund weten en houvast krijgen. Het is daarom van belang dat de Inspectie in haar reactie aan ons heeft bevestigd dat dit draaiboek inderdaad geldt als invulling van de norm voor goede zorg op basis van de Wet Kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en het draaiboek zal meenemen in haar toezicht. We kunnen medisch specialisten en andere zorgprofessionals in de situatie van code zwart niet zonder ruggensteun deze enorme beslis­singen laten nemen.’

Ethisch raamwerk

De Federatie en de KNMG hebben bij de totstandkoming van het draaiboek samengewerkt met verschillende vertegenwoordigers van wetenschappelijke verenigingen en met een aantal hoog­leraren medische ethiek. Uitgangspunten van het ethisch raamwerk in het draaiboek zijn: gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en zoveel mogelijk levens redden.

De gesprekken hebben geen aanleiding gegeven om veranderingen door te voeren in het ethisch raamwerk van het draaiboek. Wel is met de feedback uit de gesprekken in de tweede versie van het draaiboek nadere toelichting en uitwerking gegeven voor het toepassen van de te nemen stappen door de betrokken triageteams. Van Benthem: ‘Ik hoop dat onze dokters nooit of te nimmer dit draaiboek hoeven te gebruiken, maar het is belangrijk dat het er toch is. We moeten met elkaar voorbereid zijn op het onmogelijke. Ik heb dan ook veel waardering voor de constructieve houding van alle zorgprofessionals met wie we over het draaiboek in gesprek zijn gegaan.’

'Goede onderbouwing en uitleg leiden tot genuanceerde dialoog'

Zorgvuldig opgesteld

De KNMG heeft in dezelfde periode gesproken met verschillende ouderenorganisaties en huisartsen. Zowel on- als offline werd het draaiboek toegelicht door ethici van de KNMG die betrokken waren bij het opstellen van het draaiboek samen met klinisch geriaters. In de bijeenkomsten van de KNMG met de ouderen­organisaties bleek waardering voor de zorgvuldigheid waarmee het draaiboek is opgesteld. KNMG-voorzitter René Héman: ‘Onze ervaring uit de gesprekken is dat een goede en onderbouwde uitleg van het geheel van de stappen en de (ethische) onderbouwing van die stappen, leidt tot een genuanceerde ­dialoog en tot begrip. Het bleek waardevol het draaiboek in zijn geheel toe te lichten en de verschillende stappen in de goede context te plaatsen.’

De IGJ heeft middels een brief aan de Federatie en de KNMG ­gereageerd op het draaiboek. 

Voor meer informatie, de draaiboeken en de brieven: zie de website van de KNMG en de Federatie.