Ouderengeneeskunde heeft de toekomst
Plaats een reactie
In Nederland wonen steeds meer kwetsbare ouderen. Het Sociaal Cultureel Planbureau berekende dat hun aantal al in 2030 zal toenemen tot 1 miljoen personen. Dit zijn mensen met een complexe zorgvraag die een beroep doen op uiteenlopende facetten van medische zorg. Ze wonen in een kleinschalige woonvorm, in het verpleeghuis of – steeds vaker – thuis. Nagenoeg iedere arts krijgt de komende jaren (meer) te maken met deze doelgroep.
Het is van groot belang om voor te sorteren op de vergrijzing. Kennis van ouderengeneeskunde en multidisciplinair samenwerken is daarbij broodnodig. De specialist ouderengeneeskunde werkt voor de meest kwetsbare ouderen. Met een groeiend aantal kwetsbaren is dan ook een groeiend aantal specialisten ouderengeneeskunde nodig. Beroepsvereniging Verenso zet daarvoor in. De specialist ouderengeneeskunde behandelt en begeleidt kwetsbare oudere patiënten met een complexe zorgproblematiek. Hij kijkt daarbij niet alleen naar het ziektebeeld, maar ook hoe kwetsbare ouderen een zo goed mogelijke kwaliteit van leven hebben in de dagelijkse dingen.
Kwaliteit van leven
Bijdragen aan de kwaliteit van leven én aan de zelfredzaamheid en autonomie van de patiënt zijn de belangrijkste uitgangspunten in het werk van de specialist ouderengeneeskunde. Hij biedt een luisterend oor, geeft deskundig advies en respecteert de wensen van de patiënt.
De specialist ouderengeneeskunde kijkt samen met patiënt en familie wat de best passende medische zorg is, ongeacht waar de patiënt verblijft. Daarbij werkt hij nauw samen met andere zorgverleners. De specialist ouderengeneeskunde werkt samen in een multidisciplinair team, ongeacht de muren van het verpleeghuis. In de eerste lijn kan hij ook als medebehandelaar of als consulent naast de huisarts optreden. Om de patiënt de meest optimale zorg en behandeling te kunnen bieden, wordt ook hier vaak samengewerkt in multidisciplinaire teams waarbij de specialist ouderengeneeskunde de regie voert.
‘Al na een week was ik om: ik wilde aan de slag als specialist ouderengeneeskunde’
Onbekend maakt onbemind
Tijdens hun studie geneeskunde komen studenten op dit moment niet automatisch in aanraking met de ouderengeneeskunde via onderwijs en/of coschappen. Dit komt onder andere doordat het geneeskundeonderwijs uitgaat van de klinische setting en studenten verplicht vrijwel alle coschappen in een (academisch) ziekenhuis lopen. De specialist ouderengeneeskunde is echter te vinden in de verpleeghuizen, kleinschalige woonvormen en bij de ouderen thuis.
In het basiscurriculum
Onlangs hebben De Geneeskundestudent, Verenso en VASON, de vereniging voor artsen in opleiding tot specialist ouderengeneeskunde, er daarom bij de academische geneeskundeopleidingen op aangedrongen ouderengeneeskunde op te nemen in het basiscurriculum van de opleidingen. Zodat studenten er in een vroeg stadium kennis mee maken en de verschillende kanten van het veelzijdige specialisme tijdens hun studie in de praktijk kunnen ervaren.
Voor álle artsen belangrijk
Iedere arts zal in de toekomst te maken krijgen met oudere patiënten. Ook daarom is het van enorm belang dat ouderengeneeskunde integraal wordt verweven in de gehele geneeskundeopleiding. Dit sluit naadloos aan bij de visie van het Raamplan Artsenopleiding 2020, waarin staat dat de ontwikkelingen rondom het stijgende aantal 75- en 90-plussers, chronische ziekten en multimorbiditeit vragen om integrale, multidimensionale zorg. Precies deze zaken staan centraal binnen de ouderengeneeskunde en zijn daarom relevant voor iedere jonge dokter. Welke specialisatie hij of zij uiteindelijk ook zal kiezen.
Aios ouderengeneeskunde Fleur Stoevelaar was aanvankelijk van plan om na het afronden van haar studie geneeskunde de huisartsenopleiding te gaan doen. Zij kende de specialisatie ouderengeneeskunde nog niet.
Het ziekenhuis trok mij helemaal niet. Ik heb toen een tijdje in een huisartsenpraktijk gewerkt, maar wilde me graag verbreden. Toen werd ik op het spoor van het verpleeghuis gezet. Al na een week was ik om: ik wilde aan de slag als specialist ouderengeneeskunde.’
Ze schreef zich meteen in voor de specialisatie ouderengeneeskunde. Fleur: ‘Ik vind het inspirerend om binnen een multidisciplinair team na te denken over complexe medische problematiek en hoe we samen de kwaliteit van leven van ouderen kunnen verbeteren. En dat niet alleen met andere artsen, maar juist ook samen met bijvoorbeeld de verzorgenden, activiteitenbegeleiders en paramedici.’
Een ander mooi facet van de ouderengeneeskunde is de ruimte die er is om te praten met cliënten en familie. ‘Je loopt vaak langere tijd samen op met een cliënt en zijn familie en vaak bouw je echt een band op. Dat wordt misschien ook wel versterkt door de onderwerpen die ter sprake komen, zoals de wensen en ideeën die mensen hebben rondom hun levenseinde, of probleemgedrag bij dementie.’
Fleur vindt het erg jammer dat studenten geneeskunde niet tijdens hun studie op het spoor van de ouderengeneeskunde worden gezet. ‘Er zijn best veel studenten die niet als arts in een ziekenhuis aan de slag willen, maar nog nooit gehoord hebben welke mogelijkheden er zijn binnen het verpleeghuis, kleinschalige woonvormen of voor kwetsbaren thuis. Ze denken bij wijze van spreken dat de ouderen er slechts zitten te wachten op de dood. Maar je kunt als specialist ouderengeneeskunde juist heel veel betekenen voor kwetsbare ouderen met complexe problematiek om hun zo goed mogelijke kwaliteit van leven te bieden in hun laatste levensfase. Het is een prachtig beroep.’
Carrièreswitchers
Medisch specialisten die willen switchen naar ouderengeneeskunde kunnen vanaf 1 maart volgend jaar starten met een aangepast, verkort opleidingstraject voor artsen die al een afgeronde vervolgopleiding hebben. Op basis van eerder verworven competenties worden deze artsen opgeleid tot hooggekwalificeerde specialisten ouderengeneeskunde. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn dat de kwaliteit van de opleiding hoog blijft en de instroom toeneemt.
Motie
Ook tijdens het commissiedebat ‘Arbeidsmarkt en zorg’ op 6 juli jl. was er aandacht voor de noodzaak van meer specialisten ouderengeneeskunde. Naar aanleiding van dit debat heeft Liane den Haan van Fractie Den Haan op 7 juli een motie ingediend, mede ondertekend door Kamerleden van VVD, CDA, SGP en GroenLinks. De Tweede Kamer heeft vervolgens over de motie gestemd en deze is aangenomen.
In de motie wordt verzocht aan de regering: ‘…om samen met de minister van OCW zich in te zetten om aandacht te vragen voor coschappen ouderengeneeskunde in de studie geneeskunde, zodat geneeskundestudenten kunnen kennismaken met dit vakgebied en er meer specialisten ouderengeneeskunde worden opgeleid en hierover in gesprek te gaan met de directies van de geneeskundeopleidingen.’
Iedere arts krijgt in de toekomst te maken met oudere patiënten
Gesprek met minister
Vorige maand vond er in dat kader een gesprek plaats tussen Conny Helder, minister van Langdurige Zorg en Sport (LZS), Verenso en SOON (Samenwerkende opleidingen tot specialist ouderengeneeskunde Nederland). Minister Helder ziet de noodzaak in van een vast coschap binnen de studie geneeskunde en geeft aan positief te zijn over het nieuwe verkorte opleidingsprogramma voor de tweede carrière van geneeskundig specialisten. Ze gaat zich samen met het veld inzetten voor meer instroom voor de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde. Belangrijke stappen om klaar te zijn voor een toekomst waarin meer specialisten ouderengeneeskunde broodnodig zijn om onze kwetsbare ouderen passende zorg te kunnen blijven bieden.
- Er zijn nog geen reacties
