KNMG - شعرتُ أن الطبيب يستمع إليَّ

Stel, u krijgt een vluchteling op uw spreekuur. De taalbarrière is vaak groot, evenals de behoefte om deze te slechten, zoals ook de LHV recentelijk signaleerde. Een voormalige vluchtelinge blikte vorige week tijdens een symposium terug op haar ervaringen bij aankomst in Nederland twintig jaar geleden. De Afghaanse vrouw kreeg vanwege klachten van aspecifieke hoofdpijn eerst paracetamol in de opvanglocatie, daarna steeds zwaardere pijnstillers, eindigend bij morfinepreparaten. Psychische hulp lag voor de hand, maar was een taboe-onderwerp in haar cultuur. Vele gesprekken verder werd zij ervan overtuigd dergelijke hulp te aanvaarden. PTSS werd gediagnosticeerd en zij kon worden behandeld. Op de vraag wat haar het meeste is bijgebleven van de medische behandeling in Nederland antwoordde ze: ‘Ik werd gehoord, gezien en begrepen.’

Daarmee raakte ze een kern van onze artseneed: ‘Ik luister en zal hem goed inlichten.’ Patiënten hebben het recht om begrepen te worden, zorgverleners hebben de plicht om hen te begrijpen. Of het nu gaat om een vluchteling of een eerstegeneratiemigrant die de Nederlandse taal nooit goed heeft leren spreken, als arts sta je met lege handen als je niet goed kunt communiceren. En niet altijd is een tolkend familielid wenselijk of heeft de patiënt zelf geld voor een tolk. Een uitspraak als ‘Elk individu in Nederland is zelf verantwoordelijk voor het beheersen van de taal’ helpt de praktijk niet verder.

Hoe vaak speelt deze taalbarrière en wat zijn de gevolgen? Dit vroegen wij ons af bij de KNMG toen de minister van Volksgezondheid enige jaren geleden de tolkenvergoeding flink inperkte tot een regeling die alleen voor slachtoffers van mensenhandel, asielzoekers in opvangcentra en vrouwen in de maatschappelijke opvang geldt. Het Nivel onderzocht dit voor ons. Conclusie: artsen hebben grote behoefte aan de inzet van professionele tolken buiten de regeling: bij complexe zorgvragen, taboeonderwerpen en slechtnieuwsgesprekken. Zij lopen aan tegen ontbrekende financiering en ingewikkelde regels. Zetten zij nu zelf een tolk in, dan blijkt deze inzet achteraf noodzakelijk en effectief. Het Nivel beveelt dan ook een ruimere vergoedingsregeling voor professionele tolken aan. En terecht. We moeten als artsen kunnen praten met onze patiënten om goede zorg te verlenen. We moeten hen kunnen begrijpen. Anders lopen niet alleen zij extra gezondheidsrisico’s, maar ook de samenleving als het bijvoorbeeld gaat om een besmettelijke ziekte. Daarnaast leidt slecht begrijpen tot extra zorggebruik en dus tot extra kosten.

Bij de Afghaanse vrouw konden artsen tijdens én na de asielprocedure gebruikmaken van een tolk, die toen nog werd vergoed. Had de vrouw zonder deze tolk ooit voor behandeling gekozen? Nu leidde haar uiteindelijke keuze tot een effectieve behandeling en tot een goede integratie in onze maatschappij. Wij vertalen de aanbeveling van het Nivel dan ook in een oproep aan minister Schippers tot verruiming van de tolkenvergoeding. Mevrouw Schippers, de KNMG helpt artsen bij de afweging om een tolk alleen in te zetten als dat écht nodig is, om zo verstandig met de beperkte financiële middelen om te gaan. Helpt u mee om een goede toegang tot zorg te borgen, effectieve behandeling te bevorderen en risico’s voor patiënt en samenleving te reduceren? We gaan graag in gesprek.