Kindermishandeling? Stel adequate en snelle hulp aan kind centraal

In de strijd tegen kindermishandeling kunnen artsen veel betekenen dankzij hun vertrouwensrelatie met het gezin. Een meldplicht volgens het voorstel van de Taskforce Kindermishandeling kan hierin averechts werken. Een brede artsencoalitie tegen kindermishandeling stelt snelle en adequate hulp aan het kind voorop, waarbij de vertrouwensrelatie tussen arts en gezin essentieel is. Die komt onder druk als ouders weten dat de arts hun situatie met naam en toenaam moet melden. De artsencoalitie ondersteunt artsen bij vroegsignalering en adequate hulpverlening door bijvoorbeeld gesprekstraining en roept op tot continue beschikbaarheid van een deskundige achterwacht, de vertrouwensarts.

Een brede artsencoalitie van huisartsen jeugdartsen en vertrouwensartsen heeft in samenwerking met kinderartsen een gezamenlijk actieplan opgesteld om kindermishandeling te bestrijden. Zij vinden met de Taskforce dat de bestrijding van kindermishandeling dringend om nog meer actie vraagt. Maar zij verwachten geen positief effect van het voorstel van de Taskforce Kindermishandeling om artsen te verplichten de naam van het kind te melden bij Veilig Thuis voordat de arts hulp gaat organiseren. Giliam Kuijpers, directeur beleid KNMG: ‘Wil een arts vroeg problemen kunnen signaleren en bespreken, dan is de vertrouwensrelatie met de patiënt, met het gezin essentieel. Zonder die vertrouwensrelatie loop je het risico dat het kind onder de radar blijven.’ Ook lijken de voorstellen van de Taskforce zich te richten op het versterken van de aanpak van de ernstige gevallen, wat ten koste kan gaan van vroegtijdige hulpverlening aan de grootste groep getroffen kinderen.’

Deze week bracht de artsencoalitie tegen kindermishandeling de concrete plannen onder de aandacht van het ministerie van VWS en de Tweede Kamer. Kuijpers: ‘Een arts kan direct en gericht hulp organiseren, bijvoorbeeld in samenwerking met collega-artsen en het wijkteam. Wij stimuleren daartoe de betere beschikbaarheid van vertrouwensartsen als sparringpartner, scholing van artsen in bijvoorbeeld gesprekstechnieken en goed overleg tussen artsen en Veilig Thuis. Dat moeten we nog veel sterker ondersteunen.’ Kuijpers benadrukt dat wat kinderen overkomt, vaak een gevolg is van onmacht van opvoeders. ‘Als artsen dit in een veilige omgeving ter sprake brengen, durven ouders vaak om hulp te vragen. Veel problemen kunnen zo binnen het gezin worden opgelost, zonder escalatie via een officiële melding. Lukt dat niet, dan zullen artsen – ook volgens de huidige meldcode – al een melding doen bij Veilig Thuis.’

Explosieve toename meldingen onwenselijk

Zoals de KNMG al in 2011 betoogde, kan bij een meldplicht ook een stuwmeer aan – ook veel onterechte – meldingen ontstaan, omdat zorgverleners ‘voor de zekerheid’ gaan melden. Dit is voor niemand wenselijk. Naast de enorme opgave voor Veilig Thuis om al deze aanvragen te behandelen, kan niet worden voorkomen dat ‘onterechte’ meldingen tijd en aandacht afnemen van de kinderen die de hulp het hardst nodig hebben.

Niet meer meldingen, maar minder kindermishandeling

Artsen zetten zich sinds jaar en dag in voor goede zorg aan het kind. Meer meldingen wijzen niet per se op betere zorg aan het kind. Kuijpers: ‘Een melding is een onderdeel in een hulptraject, geen doel op zich. Samen met de betrokken artsenpartijen willen wij ervoor zorgen dat de vertrouwensarts prominenter in beeld komt naast huisarts en andere (wijk)hulpverleners, zodat er bij vermoedens deskundig overleg plaatsvindt. Dit leidt in onze ogen tot meer en vooral specifiekere meldingen die meer kinderen helpt en met de juiste hulp. De KNMG-meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld die artsen nu verplicht hanteren kent hiernaast voldoende verplichtende elementen om artsen te laten melden als dit nodig is.’

Het actieplan van de artsencoalitie vindt u in het KNMG webdossier: knmg.nl/dossier/kindermishandeling